Ανάλογα με την πολιτική οπτική γωνία που θα τη διαβάσει κάποιος, μπορεί να εξαγάγει όποιο συμπέρασμα θέλει για να ενδύσει με επιστημονικό περίβλημα την προειλημμένη απόφαση. Έτσι κι αλλιώς στην Ελλάδα, τόσο οι μελέτες όσο και οι επιστημονικές εργασίες τις περισσότερες φορές χρησιμοποιούνται για να τεκμηριώσουν εμμονές, καθώς η επιστημονική κοινότητα αποφεύγει για ευνόητους οικονομικούς λόγους τις συγκρούσεις με την πολιτική εξουσία. Αντιθέτως, στον σύγχρονο ανεπτυγμένο κόσμο οι επιστημονικές μελέτες χρησιμοποιούνται ως μπούσουλας για τη χάραξη μακροχρόνιων πολιτικών, με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών με ταυτόχρονη προστασία του περιβάλλοντος.
Αν η Ελλάδα λοιπόν ανήκε στον σκληρό πυρήνα του ανεπτυγμένου κόσμου, δεν θα προσπερνούσε με τόσο μεγάλη ευκολία τη "Λύση 3", για την οποία η έκθεση Κουτσογιάννη αναφέρει επί λέξει: «Μια ακόμη επιλογή που οφείλουμε να συμπεριλάβουμε στο φάσμα των εφικτών τεχνικών λύσεων είναι η επαναφυσικοποίηση της κοίτης με καθαίρεση όλων των τμημάτων που περιλαμβάνουν κάλυψη της κοίτης. Η λύση αυτή είναι η ευνοϊκότερη από πλευράς υδραυλικής, στατικής και οικονομικής». Οι τοπικοί άρχοντες όμως την προσπερνούν με περισσή ευκολία, αν και είναι τόσο η καλύτερη όσο και η οικονομικότερη! Σε μια κανονική χώρα η "Λύση 3" θα αποτελούσε τη βάση για άσκηση δεκαετούς πολιτικής με στόχο την επαναφυσικοποίηση της κοίτης και εξεύρεση νέων χώρων στάθμευσης, κατά προτίμηση υπόγειων, στην Αριστομένους στην κεντρική πλατεία, στο παλιό καπνεργοστάσιο "Καρέλια" και στο γήπεδο του Μεσσηνιακού. Στην Καλαμάτα όμως η "Λύση 3" θα πεταχτεί στα σκουπίδια αν και είναι η καλύτερη και οικονομικότερη, επειδή κανένας πολιτικός φορέας δεν εκπονεί μακροχρόνια σχέδια για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και την αειφόρο ανάπτυξη.
Αντιθέτως οι πολιτικοί φορείς πορεύονται ακούγοντας... φωνές για τους κινδύνους που εμπεριέχει ο Νέδοντας, ενώ η τεχνική έκθεση αναφέρει επί λέξει: «Τον Σεπτέμβριο του 2016 σημειώθηκε ένα εξαιρετικά σπάνιο επεισόδιο καταιγίδας, περιόδου επαναφοράς 100ετίας ή και περισσότερο. Η επακολουθήσασα πλημμύρα μπορεί να χαρακτηριστεί μεταφορικά ως “δοκιμασία πρόσκρουσης” (crash test), στην οποία τα αντιπλημμυρικά έργα ανταποκρίθηκαν θετικά. Η παροχή του Νέδοντα στην Καλαμάτα ήταν της τάξης των 200 m3/s και παροχετεύτηκε σε όλα τα επιμέρους τμήματα χωρίς υπερχείλιση ή αστοχία. Η παροχή αυτής της τάξης μεγέθους είναι σημαντικά μεγαλύτερη των εκτιμήσεων που είχαν γίνει για το κρίσιμο τμήμα της διευθέτησης (αυτό με τα υποστυλώματα), πράγμα που σημαίνει πως η παροχετευτικότητα είχε υποεκτιμηθεί σημαντικά». Ουσιαστικά η έκθεση Κουτσογιάννη "αδειάζει" πλήρως όλους αυτούς που κινδυνολογούν εμμονικά για τον Νέδοντα, προφητεύοντας πλημμύρες όπως οι χιλιαστές τη Δευτέρα Παρουσία. Προφανέστατα όμως η τοπική πολιτική ηγεσία θα ξεπεράσει με μεγάλη ευκολία και αυτή την επισήμανση της έκθεσης, επειδή η "Μηδενική λύση" είναι... οικονομική και δεν προσφέρει χρήματα στα μεγάλα και μικρά συμφέροντα που καλοβλέπουν μόνο τη "Λύση 1" και τη "Λύση 2" αντίστοιχα.
Για τη "Λύση 1", που προβλέπει εφαρμογή της μελέτης του “Μορέα”, η τεχνική έκθεση αναφέρει: «Η εξεταζόμενη μελέτη αναδιευθέτησης (Λύση 1), σε σχέση με τη μηδενική λύση, προσφέρει σημαντικά μεγαλύτερο επίπεδο προστασίας για την Καλαμάτα, για παροχετευτικότητα ~460 m3/s που επιτυγχάνεται με συνολική εκβάθυνση της κοίτης, τοπική διαπλάτυνσή της και καθαίρεση και ανακατασκευή του κρίσιμου καλυμμένου τμήματος. Όμως, τα δύο τελευταία χαρακτηριστικά έχουν προβληματίσει την τοπική κοινωνία». Σε ελεύθερη μετάφραση: Ο “Μορέας” δεν θα μπορέσει να τσεπώσει τα 80 εκ. ευρώ αν δεν προσφέρει κομμάτι της πίτας στους τοπικούς εργολάβους και δεν διασφαλίσει την κοινωνική (και εκλογική) γαλήνη, αναζητώντας λύσεις χωρίς να καθαιρεθεί το καλυμμένο τμήμα του ποταμού. Έτσι, το πιο πιθανό είναι να επιλεγεί τελικώς η “Λύση 2” που προβλέπει εκβάθυνση χωρίς ξεσκέπασμα του καλυμμένου τμήματος. Σύμφωνα βέβαια με την έκθεση Κουτσογιάννη, «για να επιτευχθεί το ίδιο επίπεδο ασφάλειας όπως στη Λύση 1, θα πρέπει να γίνουν έργα στην ανάντη λεκάνη». Μόνο έτσι θα μείνουν όλοι ικανοποιημένοι -αν και για τους αναβαθμούς η ίδια η έκθεση αναφέρει: «Μειονεκτήματά τους είναι το μεγάλο κόστος σε σχέση με τα οφέλη και η ανάγκη για συντήρησή τους».
Σε ελεύθερη μετάφραση: Θα επιλέξουμε μάλλον την ακριβότερη μέθοδο για να ικανοποιήσουμε τα τοπικά μικροσυμφέροντα (με χρήματα για τους αναβαθμούς και τις μελέτες των φραγμάτων) ώστε να σταματήσει η γκρίνια για τον "Μορέα". Ταυτόχρονα όλοι θα δηλώνουν νικητές και δικαιωμένοι επειδή θα γίνει (με τροποποιήσεις) το αντιπλημμυρικό του “Μορέα”, όπως και οι μελέτες για φράγματα και αναβαθμούς. Οι μεν θα δηλώνουν νικητές, γιατί τελικώς θα γίνει το αντιπλημμυρικό σύμφωνα με τις παρατηρήσεις που έκαναν, οι δε επειδή δεν είναι μονόδρομος η απαρέγκλιτη εφαρμογή της μελέτης του “Μορέα”. Τώρα, αν θα πληρώσουμε μερικά εκατομμύρια παραπάνω για μια μέση λύση πετώντας στα σκουπίδια την οικονομικότερη και αποτελεσματικότερη πρόταση, δεν τρέχει και τίποτα.
Εδώ είναι Βαλκάνια, δεν είναι παίξε - γέλασε.
Θανάσης Λαγός
