Την ίδια άποψη ενστερνίζονται στην Ελλάδα και πολλοί δεξιοί οικονομολόγοι, οι οποίοι πιστεύουν ότι μόνο η γεωργία και η βιομηχανία παράγουν καθαρό προϊόν.
Είχε προηγηθεί τον 18ο αιώνα η Φυσιοκρατική Σχολή που υποστήριζε ότι η γεωργία έχει πρωταρχική σημασία, γιατί μόνο απ' αυτήν παράγεται το καθαρό προϊόν και απ' αυτήν εξαρτώνται όλοι οι υπόλοιποι κλάδοι της εθνικής εργασίας. Oι φυσιοκράτες υποστήριζαν επίσης ότι ο πλούτος μιας χώρας δεν εξαρτάται από τη συγκέντρωση χρήματος, αλλά από τη συγκέντρωση αγαθών. Δίδασκαν ακόμα ότι το χρήμα είναι μέσο για την απόκτηση αγαθών και όχι ο πραγματικός πλούτος.
Οι φυσιοκράτες φυσικά διαψεύστηκαν από τη... βιομηχανική επανάσταση. Κάπως έτσι διαψεύδονται καθημερινά από τους αριθμούς όσοι υποστηρίζουν σήμερα ότι δεν παράγει εισόδημα ο τουρισμός κι ότι είναι προτιμότερο για την Ελλάδα να επικεντρώσει την αναπτυξιακή της προσπάθεια μεγεθύνοντας τον πρωτογενή και τον δευτερογενή τομέα.
Αντιγράφω λοιπόν από ρεπορτάζ της “Ε” για την Costa Navarino:
«Η επίδραση της επένδυσης της Costa Navarino στην τοπική οικονομία, από την έναρξη των εργασιών κατασκευής μέχρι και σήμερα, εκτιμάται σε 907,5 εκατ. ευρώ, ενώ η δευτερογενής επίδραση των εσόδων της στη Μεσσηνία για το 2014 ανέρχεται σε 117,4 εκατ. ευρώ. Αυτό αναφέρεται σε έρευνες του Ινστιτούτου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΙΠΑ) και του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών, που μελέτησε η “Ε” συγκεντρώνοντας στοιχεία για την επένδυση της Costa Navarino. Η ταξινόμηση των αριθμητικών δεδομένων για την επένδυση που έβαλε τη Μεσσηνία στον παγκόσμιο τουριστικό χάρτη κρύβει πολλές εκπλήξεις, αλλά δεν μπορεί να κρύψει το εισόδημα των 1.200 εργαζόμενων που απασχολούνται την περίοδο υψηλής κίνησης και των 800 που σε περίοδο χαμηλής πληρότητας διατηρούν τις θέσεις εργασίας τους. Συνολικά η δαπάνη μισθοδοσίας του 2014 άγγιξε τα 20,4 εκ ευρώ, ενώ οι νέες επενδύσεις θα δημιουργήσουν 900 επιπλέον θέσεις εργασίας. Ο ελάχιστος μισθός για το 2014 στην Costa Navarino ήταν 735 ευρώ και αποτελεί μόνο το 11,7% της μισθοδοσίας.
Σε κάθε περίπτωση αξίζει να σημειωθεί ότι και οι μελλοντικές επενδύσεις ύψους 240 εκ. ευρώ θα είναι μεγαλύτερες από το σύνολο των τουριστικών επενδύσεων που έγιναν στην Ελλάδα την περίοδο 2013-2014 και ανέρχονται σε 200 εκατομμύρια ευρώ.
Ας σημειωθεί ότι τα οφέλη διαχέονται σε όλη τη Μεσσηνία, αφού μόνο το 13,5% των επιβατών που έρχονται στο 3ο γρηγορότερα αναπτυσσόμενο αεροδρόμιο της Ευρώπης διαμένουν στην Costa Navarino, ενώ το 86,5% διαμένει σε τοπικά ξενοδοχεία και μικρά καταλύματα».
Ειλικρινά, δεν ξέρω για ποιο λόγο κάποιοι δεν βλέπουν το δάσος αυτών των στοιχείων και επιμένουν ότι η ανάπτυξη θα έρθει... δένοντας το ατσάλι. Εμένα, για να καταγράψω τον τουρισμό στις παραγωγικές δραστηριότητες, μου αρκεί το ότι 1.200 εργαζόμενοι απέκτησαν εισόδημα 20,4 εκατομμυρίων ευρώ. Αλλοι βέβαια μπορεί να θεωρούν ότι πρέπει να βάλουμε μπροστά τις μηχανές για να παράγουμε σχάρες που θα τις τοποθετούμε πάνω στις τρύπες που θα ανοίγουμε στη μέση του πουθενά, για να τονωθεί η απασχόληση. Είναι κι αυτή μια άποψη.
Προσωπικά πάντα πίστευα ότι ο τουρισμός θα είναι η ατμομηχανή της ανάπτυξης τον 21ο αιώνα - και δεν δίσταζα να συγκρουστώ με καταξιωμένους οικονομολόγους που δεν αντιλαμβάνονταν ότι η αύξηση του εισοδήματος της μεσαίας τάξης οδηγεί σε αύξηση της ζήτησης των ταξιδιών. Οι αριθμοί μάλλον δείχνουν ότι είχα δίκιο.
Θανάσης Λαγός
e-mail: lathanasis@yahoo.gr
