Επειτα ο κ. Τσικλητήρας κακίζει την κυβέρνησιν διά τας νέας φορολογίας, ας επιβάλλει εις τους αγρότας, οίτινες διά της δυνάμεώς των και κυβέρνησιν δύνανται να σχηματίσουν, αναφέρει δε ότι έχει ονομαστικόν κατάλογον των διαφόρων εμπόρων των λαβόντων από την διαφοράν συναλλάγματος του κονσόρτσιουμ" (203).
Στο ψήφισμα που εγκρίνεται μετά το τέλος των εργασιών του συνεδρίου αναφέρονται τα εξής: "Το εν Μελιγαλά συγκροτηθέν Παμμεσσηνιακόν Αγροτικόν Συνέδριον συρροή χιλιάδων κόσμου παγοπλήκτων, ακούσαν των εισηγητών και άλλων αγορητών ομοφώνως ως προς το ζήτημα παγοπλήκτων Μεσσηνίας έλαβε τας κάτωθι αποφάσεις:
- Θεωρεί την καθορισθείσαν τιμήν των 1.600 δραχμών κατά χιλιόλιτρον ως αποτελούσαν εμπαιγμόν προς την τραγωδίαν καταστραφέντος μεσσηνιακού παραγωγικού κόσμου, δεδομένου όντως ότι σταφιδοοργάνωσις θα κερδίσει περίπου ίσον ποσόν εκ της μη διαθέσεως χρημάτων δι' αγοράν πλεονάσματος.
- Ζητεί χορηγηθή προς ανακούφισιν παγοπλήκτων ποσόν επιδικασθέν εις ΑΣΟ εκ χρημάτων εκριζώσεως σταφίδων, δεδομένου μάλιστα ότι μεσσηνιακαί σταφιδάμπελοι επρόκειτο να εκριζωθούν και εξεριζώθησαν επ' ωφελεία άλλων σταφιδοφόρων επαρχιών.
- Ζητεί γνωσθή γενικώτερον οικονομική κατάστασις ΑΣΟ.
- Ζητούμενα χρήματα παρ' εμπόρων δι' υπόθεσιν κονσόρτσιουμ διατεθούν υπέρ παγοπλήκτων.
- Τα 25 εκατομμύρια άτινα φορολογή κράτος μέσω ΑΣΟ διατεθούν υπέρ παγοπλήκτων συνολικώς.
- Διαταχθή αναστολή εισπράξεως φόρων" (204).
Το ψήφισμα υποδηλώνει και τις βαθύτερες αντιθέσεις ανάμεσα στην πολιτική που ακολουθούν οι συνεταιριστές και αυτή που προκρίνουν οι οργανωτές του συνεδρίου με την υποστήριξη των παγοπλήκτων. Και ενώ συμβαίνουν όλα αυτά, εμφανίζονται νέα προβλήματα καθώς σμήνη ακρίδων προκαλούν μεγάλες ζημιές κατεβαίνοντας από την Αρκαδία και φθάνοντας μέχρι και τον Αγιάννη Καρβούνη στην Καλαμάτα (205).
Μετά από λίγες ημέρες ο Σταφιδοαγροτικός Σύλλογος Ζευγολατιού επιχειρεί να οργανώσει συλλαλητήριο και σε ανακοίνωση που δημοσιεύεται με τις υπογραφές των Χ. Σταθόπουλου (πρόεδρος) και Αθ. Μπερεδήμα (γραμματέας) καλεί τους παραγωγούς της περιοχής Ανδανοοιχαλίας "προς συζήτησιν των 25 εκατομμυρίων, μακροπροθέσμων ατόκων δανείων, ακρίδων κ.λπ. Θα αναγνωσθή και έγγραφον της Γενικής Συνομοσπονδίας Αθηνών προς την επιτροπήν του λαού Ζευγολατιού και περιχώρων. Ανάγκη να παρευρεθώσιν όλοι οι παγοακριδόπληκτοι" (206).
Το συλλαλητήριο όμως τελικά απαγορεύεται σύμφωνα με τα όσα ενημερώνει ο ανταποκριτής του "Ριζοσπάστη": "Ο Σταφιδοαγροτικος Σύλλογος είχε αποφασίσει όπως την Κυριακή 2 τρέχοντος μηνός συγκροτηθεί συλλαλητήριο των παγοπλήκτων περιφερειών της Μεσσηνίας εις το οποίο θα ζητούσαν: Την ολωσδιόλου παραίτηση του κράτους από τα 25 εκατομμύρια που παίρνει παραπάνω. Να χορηγηθούν μακροπρόθεσμα άτοκα δάνεια. Την απαλλαγή φόρων για μια 5ετία. Σύντονα και δραστήρια και όχι σπασμωδικά μέτρα για την καταπολέμηση της ακρίδας. Να φτύσει κατάμουτρα την κλίκα των Τερζακικών και να τους αποκαλέσει δημόσια άτιμους και ξένους προς τα συμφέροντα των σταφιδοπαραγωγών
Για το σκοπό αυτό, ενώ επήρε την άδεια της τοπικής αστυνομικής αρχής και της Υποδιοικήσεως Μελιγαλά και αφού εδημοσίευσε συνεχώς επί 6 ημέρες στον επαρχιακό Τύπο την απόφαση, την τελευταία ημέρα, ήλθε όλως διόλου άξαφνα διαταγή της Αστυνομικής Διοικήσεως Μεσσηνίας να απαγορευτεί τελείως το συλλαλητήριο.
Υστερα από την αυθαιρεσία αυτή των τοπικών αστυνομικών αρχών οι αγρότες τη Μεσσηνίας διατελούν ανάστατοι και εκδηλώνουν απροκάλυπτα την αγανάκτησή τους εναντίον των τρομοκρατικών μέτρων της κυβέρνησης του Μεσσία και των οργάνων του, που επιδιώκει μ' όλα τα μέσα να καταπνίξει τη φωνή και κάθε κίνηση των αγροτών για τη βελτίωση της θέσης τους. Με την καινούργια αυτή αυθαιρεσία της κυβέρνησης, οι αγρότες κατάλαβαν ότι ο μόνος τρόπος για τη διεκδίκηση των συμφερόντων τους δεν είναι άλλος παρά η άμεση κινητοποίησή τους ενάντια στα τρομοκρατικά μέτρα, σε συγκεντρώσεις και συλλαλητήρια, κάτω από την καθοδήγηση μιας κεντρικής επιτροπής δράσης και τέτοιων επιτροπών σε κάθε χωριό από φτωχούς αγρότες" (207).
Το περιεχόμενο της πρόσκλησης (όπου γίνεται αναφορά στη συμπαράσταση της Ενωτικής Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών), η απαγόρευση του συλλαλητηρίου την τελευταία στιγμή και η αποσιώπηση του γεγονότος από τον τοπικό Τύπο, αλλά και η παρουσία ανταποκριτή του "Ριζοσπάστη" στην περιοχή, επιβεβαιώνουν την εκτίμηση για οργανωμένη δραστηριότητα του ΚΚΕ στην περιοχή αλλά και στον Σταφιδοαγροτικό Σύλλογο.
Μετά την κορύφωση των κινητοποιήσεων και τις σχετικές απαγορεύσεις, οι σταφιδοπαραγωγοί τελούν σε αναμονή των εξελίξεων. Στην πορεία η κυβέρνηση Βενιζέλου παρουσιάζει το σχέδιο νόμου για τη δημιουργία της Αγροτικής Τράπεζας, το περιεχόμενο του οποίου προκαλεί αντιδράσεις. Χαρακτηριστική είναι η άποψη που εκφράζει ο Βαγγέλης Δημητρακόπουλος στο "Θάρρος" (του οποίου παραμένει αρχισυντάκτης), ο οποίος αρχικά είχε ταχθεί υπέρ της ίδρυσης Αγροτικής Τράπεζας: "Δεν είναι τόσον εύκολον όσον εύκολον νομίζουν οι άρχοντες του τόπου να παραπλανήσουν διά μίαν ακόμη φοράν τον αγροτικόν λαόν με το εξάμβλωμα εκείνο που εχάλκευσαν και παρέστησαν ως μέλλον να αναδημιουργήση την γεωργικήν Ελλάδα και να την οδηγήση εις τον δρόμον της αληθινής προόδου και της ακμής. Υποθέτομεν ότι δεν χρειάζεται ούτε ιδιαιτέρα σοφία, ούτε ακόμη μελέτη των πραγμάτων ειδική για να γίνη αντιληπτόν ποίον τσαρλατανισμόν και ποίαν ύπουλον προσπάθειαν εξαπατήσεως του λαού υποκρύπτει η λύσις την οποία εμαγείρεψαν κατά τρόπον αριστοτεχνικόν οι οργιάσαντες κατά το εγγύς παρελθόν εις υποσχέσεις αμετροεπείς, εν αγαστή συνεργασία μετά των αντιπροσώπων των μεγαλοκαρχαριών της Εθνικής Τραπέζης, οι οποίοι δεν εννοούν να αφήσουν από τους γαμψούς των όνυχας το ασπαίρον σώμα του Ελληνος αγρότου, μέχρις ου και η τελευταία σταγών αίματός του εκχυθή και αι σάρκες του κορέσουν την αδηφάγον των όρεξιν. Πού είναι τα κεφάλαια τα επαρκή διά τας ανάγκας της αγροτικής υπαίθρου και προ παντός πού είναι τα κεφάλαια τα δυνάμενα να διατεθούν κατά τρόπον παρέχοντα πραγματικήν ανακούφισιν εις τον αγροτικόν πληθυσμόν ένεκα της σμικρότητας του τόκου και ακόμη των άλλων ευκολιών αι οποίαι θα έπρεπε να είναι συνεπακόλουθά τους προς τους αγρότας οιουδήποτε δανεισμού; Και κατά ποίαν λογικήν Τράπεζα Γεωργική θα διοικείται παρά συμβουλίου εις το οποίον οι αγρόται δεν θα εκπροσωπούνται παρά διά δύο μόνον μελών έναντι ολικού αριθμού δέκα τριών τοιαύτων; Πού είναι οι εγγυήσεις της ανεξαρτησίας του νέου ιδρύματος από της καταστρεπτικής επιρροής της Εθνικής Τραπέζης, η οποία δεν είναι δυνατόν να σταματήση εμπρός εις οιανδήποτε σκέψιν προκειμένου να κορέση την βουλιμίαν των απλήστων μετόχων της; Τι θέλουν οι αυλοδουλεύοντες εις τον Μολώχ των παρανόμων κερδών της Εθνικής εις τας υπηρεσίας της νέας τραπέζης και ποίον ρόλον αναγκαστικόν θα παίξουν κατά τα πρώτα έτη της λειτουργίας της, τα οποία κατά λόγον φυσικόν θα είναι δι' αυτήν και τα πλέον κρίσιμα; Ποίος λογικώς σκεπτόμενος θα αρνηθή τον κίνδυνον του δυναμιτισμού του νέου ιδρύματος με σκοπόν να περιέλθει εκ νέου το "ψητόν" εις την διάθεσιν των κοράκων του εκμεταλλευτικού ιδρύματος που καταισχύνει τον τίτλον τον οποίον φέρει; Τι άλλον από τον τίτλον ξερόν, κατάξερον, έχει γεωργικόν η νέα τράπεζα. Ολα αυτά τα καίοντα ερωτήματα, εις τα οποία την κατάλληλον απάντησιν δεν είναι δυνατόν να λάβη κανείς από τα ψευδολόγα στόματα των δραστών του ψευτογεωργικού κατασκευάσματος, που εδημιουργήθη μόνον διά να εξυπηρετηθούν καλύτερον τα συμφέροντα ωρισμένων κεφαλαιοκρατών, να ικανοποιηθούν αι φιλοδοξίαι μερικών "ημετέρων" και συγχρόνως να γίνη άφθονος δημαγωγική φιλολογία γύρω από την όζουσαν αυτήν υπόθεσιν" (208). Ο Δημητρακόπουλος καταλήγει καλώντας τις οργανώσεις των αγροτών να πιέσουν τους βουλευτές που εκλέγονται στην επαρχία για να καταψηφίσουν το σχέδιο και να ανατρέψουν τα σχέδια των εμπνευστών του.
Στο μεταξύ σημειώνεται σημαντική πτώση των τιμών της σταφίδας και μείωση των εξαγωγών και με αφορμή αυτά προτείνεται η σύγκληση σταφιδικού συνεδρίου, ενώ γίνεται συζήτηση και στη Βουλή με κοινό παρονομαστή τον ανταγωνισμό άλλων σταφίδων (κυρίως της Καλιφόρνιας) χωρίς να τίθεται ζήτημα με την υπερφορολόγηση του προϊόντος, τα μεγάλα κέρδη των εξαγωγέων, τα υψηλά κόμιστρα, μεσιτικά κ.λπ. που είχαν σαν αποτέλεσμα εξευτελιστικές τιμές για τον παραγωγό και υψηλές τιμές για τον καταναλωτή (209).
Τις ίδιες ημέρες πραγματοποιείται η ιδρυτική συνέλευση του Συνδέσμου Ενώσεων Γεωργικών Συνεταιρισμών. Τις εργασίες της συνέλευσης ανοίγει ο πρόεδρος της Παμμεσσηνιακής Ενωσης Ι. Χριστόπουλος και προεδρεύει ο Μυλωνάς, πρόεδρος της Ενωσης Πύλου. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ από τις εργασίες της συνέλευσης: "Ο κ. Πουλόπουλος (πρόεδρος της Κεντρικής Αγροτικής Τράπεζας) τονίζει την σημασίαν του θεσμού και παρατηρεί ότι η ημέρα της πρώτης συνελεύσεως είναι μία από τας ιστορικάς του συνεργατισμού.
Ο κ. Σταυρόπουλος (διευθυντής Ενώσεως Μεσσήνης) τονίζει την εξαιρετικήν σημασίαν και προσοχήν που πρέπει να δοθή εις το μέλλον εις τον συνεταιρικόν αγώνα υποστηρίζων ότι το έργον των συνεταιρικών οργανώσεων μέλει να ολοκληρωθή διά του συνδέσμου, του οποίου η ιδεολογική αποστολή είναι σημαντικωτέρα κάθε άλλου κοινωνικού θεσμού.
Ο κ. Τερζάκης (διευθυντής Κεντρικής Αγροτικής Τραπέζης) λαμβάνων τον λόγον τονίζει ιδιαιτέρως ότι η Ελλάς μόνον τον συνεργατισμόν έχει να παρουσιάση και ότι η αποστολή του συνεργατισμού συμπληρώνεται με τους συνδέσμους. Ιδιαιτέρως ο Σύνδεσμος των Συνεταιρισμών Μεσσηνίας έχει προσελκύσει την προσοχήν όλου του συνεταιρισμένου και μη κόσμου της Ελλάδος, κάθε του δε επιτυχία, λέγει, θα σημάνη την γενικήν πρόοδον: "Βαρύ έργον αναλαμβάνομεν κύριοι και έχομεν ιεράν υποχρέωσιν τιμής να επιτύχωμεν. Αλλά διά να επιτύχωμεν χρειάζεται πειθαρχία, σύνεσις και πίστις εις τον συνεταιρικόν αγώνα. Η πειθαρχία προ πάντων θα πρέπη να είναι ασάλευτος. Κάθε δε απείθαρχον, νωθρόν και διαλυτικόν στοιχείον θα πατάσσεται αμειλίκτως. Η πειθαρχία είναι η ζωή του Συνδέσμου. Χωρίς αυτήν ο Σύνδεσμος είναι πτώμα".
Το τέλος τούτο του λόγου του κ. Τερζάκη εκάλυψαν ενθουσιώδη χειροκροτήματα" (210).
(Συνεχίζεται)
(203) "Θάρρος" 21/5/1929
(204) "Σημαία" 21/5/1929 - Η "Ενιαία" (ή "Προνομοιούχος") που διαχειριζόταν τη σταφίδα από το 1905 μέχρι το 1924 είχε συνάψει δάνειο για την εκρίζωση των σταφίδων και υπήρχε υπόλοιπο 127.000 λιρών στα χέρια της Τράπεζας Αθηνών, όταν το Δημόσιο εξαγόρασε τα προνόμια της "Ενιαίας". Μετά από αλλεπάλληλες δίκες το Δημόσιο κέρδισε την υπόθεση και επρόκειτο να παραλάβει το ποσό αυτό για λογαριασμό του ΑΣΟ. Για το δάνειο που είχε συναφθεί με νόμο επιβλήθηκε φορολογία στους αγρότες, με σκοπό να αποζημιωθούν οι παραγωγοί σταφίδας κατώτερης ποιότητας προκειμένου να ξεριζώσουν τις φυτείες, να μειωθεί η παραγωγή και να ωφεληθούν οι άλλοι παραγωγοί. Η υπόθεση αυτή αφορούσε κυρίως τη Μεσσηνία σύμφωνα με τους ισχυρισμούς παραγόντων εκείνης της εποχής.
Την εποχή της δικτατορίας του Πάγκαλου (1925-1926) υπήρξε συναλλαγματική διαφορά στην εξαγωγή σταφίδας την οποία κατά τις καταγγελίες καρπώθηκαν οι έμποροι και διεκδικούσε ο ΑΣΟ.
(205) "Θάρρος" 25/5/1929
(206) "Θάρρος" 30/5/1929
(207) "Ριζοσπάστης" 4/6/1929
(208) "Θάρρος" 29/6/1929
(209) "Σημαία" 11/7/1929 άρθρο για σταφιδικό συνέδριο - "Θάρρος" 11/7/1929 ρεπορτάζ από συζήτηση στη Βουλή
(210) "Σημαία" 12/7/1929
