Το 2023 είναι εκλογικό έτος. Θα έχουμε νέα κυβέρνηση και νέες δημοτικές και περιφερειακές αρχές. Η ημερομηνία των εθνικών εκλογών δεν έχει προσδιοριστεί ακριβώς χρονικά αλλά θα είναι πριν ή μετά το Πάσχα, με τη νέα κυβέρνηση να προκύπτει το αργότερο τέλος Ιουνίου. Οι δημοτικές εκλογές από την άλλη είναι προσδιορισμένες για τον Οκτώβριο, κάτι που δεν φαίνεται να αλλάζει, εκτός και αν έχουμε εμπλοκές και “περιπέτειες” στις εθνικές εκλογές, που θα οδηγήσουν σε αναβολή των αυτοδιοικητικών εκλογών, οι οποίες ενδέχεται να μετατεθούν και να διεξαχθούν ξανά μαζί με τις ευρωεκλογές, την άνοιξη του 2024.
Η σχέση των εθνικών με τις αυτοδιοικητικές εκλογές, στην παρούσα συγκυρία, είναι στενή και το αποτέλεσμα των πρώτων επηρεάζει άμεσα αυτό των δεύτερων. Δεν είναι τυχαίο ότι ακόμα και ο χρόνος διεξαγωγής των δημοτικών εκλογών μπορεί να επηρεαστεί. Το σενάριο να μην προκύψει κυβέρνηση ούτε μετά από επαναληπτικές εκλογές τον Ιούνιο και να φτάσουμε μέχρι τον Σεπτέμβριο με προσωρινή κυβέρνηση “ειδικού σκοπού” ή με ψήφο ανοχής δεν είναι καθόλου απίθανο. Οι δημοσκοπήσεις και το πλαίσιο αντιπαράθεσης που δημιουργείται μεταξύ των κομμάτων κάνει να μοιάζει περισσότερο πιθανό ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Σε αυτή την περίπτωση τα πάντα θα πρέπει να θεωρούνται ανοικτά.
Το αποτέλεσμα των εκλογών στην πρώτη κάλπη της απλής αναλογικής θα καθορίσει αποφασιστικά τις εξελίξεις σε όλα τα επίπεδα. Η “χαλαρή” ψήφος, με την βεβαιότητα ότι μπορεί αυτή να “διορθωθεί” στη συνέχεια, είναι δυνατό να οδηγήσει σε πολιτικό σεισμό που θα ανατρέψει δεδομένα και βεβαιότητες. Η συσπείρωση ή η απογοήτευση που θα ακολουθήσουν μεταξύ στρατοπέδων δημιουργεί ένα εντελώς νέο πολιτικό πλαίσιο, το οποίο όποιος δεν το βλέπει ή έστω δεν το φοβάται αγνοεί βασικούς κανόνες του πολιτικού παιχνιδιού.
Το αποτέλεσμα της πρώτης κάλπης θα το προσδιορίσουν η χαλαρότητα και η αποχή αλλά και τα πρόσωπα των ψηφοδελτίων. Τα κόμματα δεν διαθέτουν πλέον ισχυρούς μηχανισμούς και λειτουργούν μέσα από τη δυναμική και την κινητοποίηση των υποψηφίων. Η μάχη του σταυρού θα δοθεί στις πρώτες εκλογές, με αποτέλεσμα να είναι κρίσιμος παράγοντας η συμμετοχή προσώπων που θα οδηγήσουν στην κάλπη φίλους και γνωστούς, οι οποίοι θα δώσουν τη χαλαρή “ψήφο της υποχρέωσης”, που θα αλλάξει στη συνέχεια. Είναι προφανές ότι όποιο κόμμα έχει ισχυρά πρόσωπα με διασυνδέσεις στην κοινωνία και “υποχρεωμένους” ψηφοφόρους έχει συγκριτικό πλεονέκτημα.
Τα πρόσωπα, λοιπόν, στα βουλευτικά ψηφοδέλτια αποτελούν σημαντικό παράγοντα της εκλογικής στρατηγικής των κομμάτων και θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στο τελικό αποτέλεσμα. Τα πρόσωπα αποτελούν σημαντικό στοιχείο και των αυτοδιοικητικών εκλογών. Οι σχέσεις που έχουν αναπτυχθεί, οι συγκρούσεις που θα προκύψουν κατά την εκλογική αντιπαράθεση θα προσδιορίσουν, σε μεγάλο βαθμό, και την πορεία προς τις αυτοδιοικητικές εκλογές. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι αποτυχόντες υποψήφιοι θα πνέουν μένεα κατά αυτοδιοικητικών παραγόντων που δεν βοήθησαν ή στήριξαν άλλο πρόσωπο. Δεν θα λείπουν, βέβαια, και οι περιπτώσεις αποτυχόντων που θα θέλουν να εκλεγούν δήμαρχοι ή περιφερειάρχες, αφού δεν βγήκαν βουλευτές.
Όλο αυτό το πλαίσιο δείχνει ότι αυτά που σήμερα θεωρούνται αυτονόητα δεν θα είναι ίδια τον Μάιο ή τον Ιούνιο. Οι εθνικές εκλογές που είναι μπροστά αποτελούν το μεγάλο πολιτικό γεγονός που θα καθορίσει τις εξελίξεις και στις τοπικές. Οι σχεδιασμοί που γίνονται στην παρούσα φάση έχουν βεβαίως νόημα, στη λογική όμως ότι θα υπάρξει μια ευθύγραμμη διαδικασία που θα οδηγήσει σε ισχυρή κυβέρνηση πριν το καλοκαίρι. Επειδή όμως αυτό δεν είναι το πιθανότερο, μάλλον πράττουν σοφά όσοι ετοιμάζονται μεν αλλά αναμένουν τις εξελίξεις για να ξεδιπλώσουν το σχεδιασμό τους.
Η ψήφος των πολιτών είναι τελικά αυτή που θα κρίνει τα πάντα και αυτό είναι το μεγαλείο της δημοκρατίας. Ο φόβος της ακυβερνησίας θα συγκρουστεί με την ελπίδα της ανανέωσης και της αλλαγής. Οι πολίτες θα πάρουν την απόφαση για το αν θα ρισκάρουν ή θα αφήσουν τα πράγματα στην παρούσα φάση. Δύσκολα μπορεί σήμερα να προβλεφθεί η απάντηση. Μετά την επίσημη προκήρυξη των εκλογών θα υπάρχει το τελικό πολιτικό πλαίσιο αλλά και η ακριβής δημοσκοπική αποτύπωση των διαθέσεων της κοινής γνώμης. Κανείς, λοιπόν, δεν ξέρει σήμερα το αποτέλεσμα των εθνικών εκλογών, το οποίο προσδιορίζει -στις περισσότερες των περιπτώσεων- και αυτό των δημοτικών. Έχουμε μπροστά μας ενδιαφέροντες μήνες, με τα πάντα να είναι πιθανά, ακόμα και τα απίθανα.
panagopg@gmail.com
