Δευτέρα, 07 Μαρτίου 2022 11:00

Ο Γιώργος Ανδρειωμένος για τον Παλαμά και τον πολιτικό φιλελευθερισμό

Γράφτηκε από την

Με τον Παλαμά και την πολιτική ασχολείται και το νέο βιβλίο του καθηγητή Γιώργου Ανδρειωμένου, Αντιπρύτανη του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, ο οποίος διδάσκει νεοελληνική φιλολογία στο φιλολογικό τμήμα της Καλαμάτας.

Με λόγο γλαφυρό, ευσύνοπτο και πειστικά τεκμηριωμένο, ο Γιώργος Ανδρειωμένος δίνει στην αρχή του πρόσφατου βιβλίου του το περίγραμμα της φιλελεύθερης ιδεολογίας, από την εποχή της Γαλλικής Επανάστασης έως το τέλος του Πρώτο Παγκοσμίου Πολέμου, οπότε σταδιακά οι φιλελεύθερες ιδέες αρχίζουν να φθίνουν και παύουν να πρωταγωνιστούν αυτοί που τις εκφράζουν στην πολιτική σκηνή.

Πραγματικά, αν σκεφθεί κανείς πώς ξεκίνησε και αναπτύχθηκε ο φιλελευθερισμός ως πολιτικό κίνημα αλλά και κοινωνικό αίτημα κυρίως από τα μέσα του 19ου αιώνα και εξής, ποιοι πολιτικοί τον εξέφρασαν, κυρίως στη Μεγάλη Βρετανία, ποιοι στοχαστές τον αποκρυστάλλωσαν σε φιλοσοφικό επίπεδο και πού κατέληξε από την τρίτη δεκαετία του 20ού αιώνα και μετά, καταλαβαίνει πόσο και γιατί ο Παλαμάς συνδέθηκε με τις αρχές του, ιδίως αν συνυπολογίσει τις προσωπικότητες μέσω των οποίων πέρασε και στα εγχώρια πολιτικά δρώμενα – προσωπικότητες με τις οποίες συνδέθηκε στενά (χωρίς όμως να ταυτιστεί απόλυτα) και ο ποιητής: προοδευτικοί πολιτικοί όπως ο Δεληγεώργης, ο Τρικούπης και ο Βενιζέλος ευαισθητοποίησαν με τις διακηρύξεις και την πράξη τους τον σημαντικότερο ποιητή στην Ελλάδα της συγκεκριμένης περιόδου, που με τη σειρά του τους εξύμνησε με ποικίλες αφορμές. Από την άλλη, ο Παλαμάς ήταν απόλυτα ενημερωμένος για τη φιλοσοφία που χαρακτήριζε τη φιλελεύθερη πολιτική πρακτική: γνώριζε τον Τζον Στιούαρτ Μιλ και το έργο του και εύρισκε στο πρόσωπο του Γκλάνστοουν (Γλάδστωνα επί το ελληνικότερον) τον πολιτικό που διακήρυσσε το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση των λαών, μαχόταν για την επικράτηση του δικαίου και στήριζε ποικιλοτρόπως τις ελληνικές θέσεις.

Ακόμα, ακολουθώντας τη γραμμή των Ευρωπαίων φιλελεύθερων πολιτικών, ο Παλαμάς στεκόταν ευνοϊκά απέναντι στον φεμινισμό και ενδιαφερόταν με θέρμη για την άνοδο του μορφωτικού επιπέδου και την ευημερία των συμπατριωτών του. Αυτά δείχνει με πειστικότητα, αναλυτική τεκμηρίωση και βαθιά γνώση ο Ανδρειωμένος στο κυρίως σώμα της εργασίας του, υποστηρίζοντας μάλιστα την ενδιαφέρουσα θέση ότι η φιλελεύθερη παλαμική προοπτική συνδέεται με τους τρεις λυρισμούς της ποιητικής του (του εγώ, του εμείς και των όλων), αφού όσο περισσότερα άτομα ευημερούν, τόσο ευτυχέστερο κοινωνικό σύνολο συγκροτούν, και πολλά ευημερούντα έθνη διαμορφώνουν μια παγκόσμια κοινότητα που προοδεύει.

Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις έγκυρες εκδόσεις Ι. Σιδέρης.