Ως εκ τούτου αρχίζει η ψυχολογική προετοιμασία για την επιστροφή στην καθημερινότητα εκείνων που κατάφεραν να αποδράσουν, για το άνοιγμα των σχολείων και για όλα όσα σηματοδοτούν ουσιαστικά μια νέα περίοδο.

Κάτι λίγοι κρατάνε τη δυνατότητα διακοπών το Σεπτέμβριο, όταν τα πράγματα είναι πολύ πιο ήρεμα και στο ανθρωπογενές και στο φυσικό περιβάλλον. Και μπορεί εδώ και χρόνια να επαναλαμβάνεται ως... ρεφρέν και με κάθε ευκαιρία “η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου”, αλλά αυτό παραμένει απλώς επιθυμία. Γιατί κατ' αρχάς κανένας δεν έχει ασχοληθεί για να διαπιστώσει ποιες κατηγορίες επισκεπτών μπορεί να αφορά αυτή η υπόθεση. Και για ποιο λόγο θα ερχόταν κάποιος στη Μεσσηνία (και όχι μόνο) έξω από την περίοδο των μαζικών αδειών σε ολόκληρη την Ευρώπη. Χωρίς να γνωρίζει κανένας αυτά και άλλα συναφή στοιχεία ασφαλώς δεν μπορεί να χαράξει στρατηγική προσέλκυσης επισκεπτών πέραν της τυπικής καλοκαιρινής περιόδου. Το ζήτημα αφορά πρωτίστως τους δυνητικά επωφελούμενους από την επιδίωξη αυτή και όχι τους δημόσιους φορείς. Οι πρωτοβουλίες δεν μπορεί παρά να είναι των επιχειρηματιών του τουριστικού τομέα και στις οποίες οι δημόσιοι φορείς θα πρέπει να έρθουν επικουρικά με την έννοια της υποστήριξης και της ύπαρξης των κατάλληλων υποδομών. Πιο συγκεκριμένα, οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να εντοπίσουν τις ομάδες ή κατηγορίες που κάνουν τουρισμό σε εποχές εκτός από την καλοκαιρινή περίοδο, να ανιχνεύσουν τα ενδιαφέροντα και να προσφέρουν το αντίστοιχο προϊόν. Κανένας δεν πρόκειται να ανταποκριθεί στην πρόσκληση ότι έχουμε... καλοκαίρι διαρκείας και θάλασσα για μπάνιο. Δεν χρειάζεται να τους το πούμε, το γνωρίζουν από μόνοι τους. Αλλά κάνουν τις επιλογές τους ανάλογα με τα ενδιαφέροντα που δεν περιορίζονται στο ξεροψήσιμο στον ήλιο και τη συλλογή βιταμίνης D για το χειμώνα. Αν δεν απαντηθεί αυτό το ερώτημα, οι “αρμόδιοι” αναρμοδίως θα συζητούν “εν κενώ” και χωρίς αποτέλεσμα. Και οι επιχειρηματίες θα περιμένουν τους δημόσιους φορείς... να τους φέρουν κόσμο μέχρι την πόρτα τους. Εκτός φυσικά από εκείνους που έχουν αντιληφθεί το ζήτημα και κάνουν τη δουλειά τους συστηματικά και συνήθως αθόρυβα.

Τώρα αν πέφτει κάτι στο μερτικό των φορέων της αυτοδιοίκησης είναι η... μετακαλοκαιρινή φροντίδα για το δημόσιο χώρο. Ισχύει για όλες τις περιοχές, στην Καλαμάτα όμως με μια ορισμένη ιδιαιτερότητα που προκύπτει από τη μεγάλη έκταση της ακτής, το πλήθος των επεμβάσεων και το μέγεθος της οικιστικής γραμμής. Δεν είναι καινούργια η διαπίστωση πως όταν τελειώνει το καλοκαίρι, κατά μήκος της ακτής επικρατεί η χειρότερη εικόνα που μπορεί να φανταστεί κάποιος. Από αντικείμενα τα οποία οι εκμεταλλευτές έχουν εγκαταλείψει στην τύχη τους, παλούκια στην άμμο, μισοδιαλυμένες εγκαταστάσεις και μετατροπή του δημόσιου χώρου σε αποθήκη ορισμένων ενοικιαστών. Ενας χώρος με μεγάλη φυσική ομορφιά που θα μπορούσε να ελκύει επισκέπτες αλλά και ντόπιους, μετατρέπεται σε ένα εκτεταμένο αχούρι απεικονίζοντας την αντίληψη για το δημόσιο χώρο ορισμένων που κερδίζουν από την εκμετάλλευσή του. Ο λόγος για τον οποίο γίνεται αυτό είναι απλός: Η παντελής αδιαφορία της πολιτικής ηγεσίας του δήμου που επιτρέπει το βανδαλισμό της προίκας που χάρισε η φύση στην πόλη. Η εύκολη εξήγηση θα ήταν πως για να μην “στεναχωρήσει” κάποιος περιστασιακούς εκμεταλλευτές της καλοκαιρινής περιόδου και χάσει ψήφους, τους αφήνει ανενόχλητους να κάνουν ό,τι θέλουν. Πολύ φοβάμαι όμως ότι πρόκειται για κάτι βαθύτερο και έχει να κάνει με την ανοχή σε συμπεριφορές στις οποίες οι δημοτικοί παράγοντες βλέπουν να αναπαράγεται ο εαυτός τους. Ενδεχομένως θα έκαναν το ίδιο αν ήταν αυτοί στη θέση των θερινών ενοικιαστών και ως εκ τούτου θεωρούν φυσιολογικό το μπάχαλο της παραλίας τις πιο όμορφες εποχές γι' αυτήν και για την ανάδειξη της γαλήνης και της αύρας που έχει η πόλη όλο το χρόνο. Διαφορετικά δεν μπορεί να εξηγήσει κανένας γιατί μετά από 11 χρόνια στο τιμόνι του δήμου δεν εφαρμόζεται το αυτονόητο: Ξήλωμα των εγκαταστάσεων μέχρι να φανεί η άμμος και το φυσικό τοπίο για τα καταστήματα που δεν λειτουργούν, φροντίδα συμμόρφωσης για τα υπόλοιπα και εκκαθάριση του δημόσιου χώρου από κάθε είδους αντικείμενο.

Τώρα λοιπόν που πάει να φύγει το “τουριστικό καλοκαίρι”, ο Δήμος Καλαμάτας οφείλει να συζητήσει το ταχύτερο δυνατό έναν κανονισμό συμφωνημένο με τους άλλους φορείς που εμπλέκονται. Σε κάθε περίπτωση και επειδή ορισμένοι κρύβονται πίσω από αρμοδιότητες, ο δήμος εκδίδει άδειες λειτουργίας των καταστημάτων. Και μπορεί να θέσει κανόνες στην εκμετάλλευση του δημόσιου χώρου για τη χορήγησή τους. Ορους που έχουν να κάνουν τόσο με τις επιτρεπόμενες εγκαταστάσεις, όσο και με την... τύχη τους μετά το τέλος της ενοικίασης του χώρου. Και οι οποίοι θα τηρηθούν αυστηρά από τους εμπλεκόμενους, καθώς από τώρα θα είναι γνωστοί και ουδείς θα έχει δικαιολογία. Οποιος δεν θέλει να επέμβει κρύβεται πίσω από τις αρμοδιότητες. Σε τελευταία ανάλυση ας ζητήσει την αλλαγή του θεσμικού πλαισίου όπου εμποδίζεται να επέμβει. Φυσικά δεν νομίζω πως υπάρχει κάποιο έγγραφο του δήμου για τα ζητήματα αυτά, το οποίο αγνοήθηκε από άλλες υπηρεσίες. Απλώς η αρμοδιότητα λειτουργεί ως άλλοθι απραξίας. Ας αποφασίσει λοιπόν η δημοτική αρχή τι θέλει, ας το θέσει προς συζήτηση με τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες και τους εκπροσώπους των καταστηματαρχών και ας καταλήξει μέχρι το τέλος του χρόνου στη θεσμοθέτηση κανόνων. Για όλα τα ζητήματα που αφορούν το δημόσιο χώρο στην παραλία αλλά και για τη συμμόρφωση των ιδιοκτητών με ορισμένους κανόνες. Αναφέρομαι εν προκειμένω στα αδόμητα ακίνητα που δεν είναι και λίγα, τα οποία πολλές φορές παρουσιάζουν μια εικόνα εγκατάλειψης φιλοξενώντας ακόμη και ερείπια μέσα σε αυτά. Ας “σκανάρουν” την εικόνα οι υπηρεσίες του δήμου, ας εντοπίσουν τα ζητήματα που πρέπει να αλλάξουν και ας γίνει μια σοβαρή συζήτηση στο Δημοτικό Συμβούλιο. Και βεβαίως ευθύνη πρωτοβουλιών έχουν και οι μειοψηφίες, γιατί έχουν ρόλο τον οποίο πρέπει να παίξουν θέτοντας τη δική τους ατζέντα αν και όταν κωφεύει η δημοτική αρχή.

Τα υπόλοιπα με το τέλος της σεζόν είναι τα τετριμμένα: Η παραλιακή ζώνη έχει ξεπεράσει πλέον τα όρια και αυτό φαίνεται αυτό το καλοκαίρι πολύ πιο έντονα. Ολο και περισσότεροι επιλέγουν κάποια κοντινή παραλία (και υπάρχουν πολλές τέτοιες) για να αποφύγουν τον άνευ ουσιώδους αντικρίσματος γενικό χαμό. Η κρίση είναι βασική αιτία αλλά δεν είναι και ο μοναδικός παράγοντας. Και ακριβώς επειδή η κρίση βαθαίνει θα πρέπει να μηδενιστεί η επίδραση των άλλων παραγόντων. Είναι αδιανόητη η σημερινή κατάσταση που κάνει τη ζωή δύσκολη σε εκείνους που φθάνουν μέχρι την Παραλία για να ησυχάσουν και φεύγουν με τεντωμένα νεύρα. Δεν γνωρίζω τι έχει κατά νου η δημοτική αρχή με την πεζοδρόμηση, ούτε και τι σκέφτονται οι σιωπώντες επίδοξοι διάδοχοι. Εκείνο το οποίο διατείνομαι είναι ότι ταχέως θα πρέπει ο δήμος να επεξεργαστεί ένα σχέδιο επιβράδυνσης των ταχυτήτων, με τρόπο ώστε να αποτραπεί η χωρίς (ιδιαίτερο) λόγο κυκλοφορία στη Ναυαρίνου. Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους μπορεί να γίνει αυτό, οι υπηρεσίες του δήμου θα μπορούσαν να επιλέξουν τον πλέον κατάλληλο. Υπάρχει και ελληνική και διεθνής εμπειρία, το ευρωπαϊκό όριο ταχύτητας στις κρίσιμες περιοχές των πόλεων είναι 30 χιλιόμετρα, καιρός είναι η δημοτική αρχή να αποδείξει ότι δεν επικαλείται το “ευρωπαϊκόν” του πράγματος μόνο ιδεολογικά αλλά και στην πράξη. Η αρτηριακή σημασία του δρόμου έχει χαθεί με την κατασκευή του αυτοκινητόδρομου και τη σύνδεση της Βασ. Γεωργίου με αυτόν. Εχει μόνο τοπική σημασία για τους κατοίκους της περιοχής και την προσέγγιση επισκεπτών της παραλίας. Κάτι στο οποίο βοηθάει και το τμήμα της Κρήτης που έχει κατασκευαστεί και διευκολύνει τις τοπικές στοχευμένες προσβάσεις.

Αντί επιλόγου: Το καράβι του τουρισμού πάει μόνο του και αργά ή γρήγορα θα βρει ξέρα σε εποχές οικονομικής ξηρασίας. Ο περιορισμός του κινδύνου είναι υπόθεση και των ιδιωτών και του δήμου. Και τι κάνουν;