Σύμφωνα λοιπόν και με τα επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, η ύφεση συνεχίστηκε το δ’ τετράμηνο του 2016 - και όπως γνωρίζει η αγορά... συνεχίζεται το 2017, και θα συνεχιστεί μέχρι να γίνουν μεγάλες επενδύσεις στη βαριά βιομηχανία της Ελλάδας που δεν είναι άλλη από τον τουρισμό. Οι απαραίτητες επενδύσεις όμως δεν θα γίνουν παρά μόνο όταν οι πολίτες συνειδητοποιήσουν δύο αλληλένδετα πράγματα: 1) Οτι έκλεισε ο μεταπολεμικός οικονομικός κύκλος, στον οποίο πρωταγωνιστούσε το κράτος. Και 2) ότι οι ιδιωτικές επιχειρήσεις σε Ανατολή και Δύση είναι οι πυλώνες της παραγωγικής διαδικασίας - και χωρίς αυτές είναι αδύνατη η αύξηση του εθνικού εισοδήματος.
Μέχρι τότε, θα κυριαρχεί η αντίληψη με την οποία μεγάλωσαν πολλές γενιές Ελλήνων και η οποία θέλει το κράτος να διαχειρίζεται την οικονομία, δίνοντας δουλειές και στις ιδιωτικές επιχειρήσεις.
Στον ελληνικό κρατικοδίαιτο καπιταλισμό, για πολλές δεκαετίες κυριάρχησαν δημόσια μονοπώλια (ΔΕΗ, ΟΤΕ, Ολυμπιακή, ΟΣΕ, ασφαλιστικά ταμεία κ.λπ.), μισοϊδιωτικές τράπεζες (που η διοίκησή τους είτε διοριζόταν από τις κυβερνήσεις είτε αποφάσιζε φοβούμενη την κρατικοποίηση) και ιδιωτικά ολιγοπώλια εξαρτημένα από το κράτος (κατασκευαστικές εταιρείες, εφημερίδες κ.ά.). Την ίδια ώρα η επιβίωση χιλιάδων μικρομεσαίων επιχειρήσεων εξαρτιόταν επίσης από τις άμεσες ή έμμεσες συναλλαγές τους με το κράτος, από τα "θαλασσοδάνεια" από τις ημικρατικές τράπεζες και -τα τελευταία χρόνια- από τις ευρωπαϊκές επιδοτήσεις που διένειμε πάλι το κράτος.
Ετσι, όχι άδικα, ο μέσος Ελληνας άρχισε να πιστεύει ότι δεν υπάρχει παραγωγική δραστηριότητα χωρίς το κράτος - και ότι οι ιδιωτικές επιχειρήσεις είναι απλώς αναγκαίο κακό του παρελθόντος... που θα εκλείψει στο μέλλον. Το παράδοξο για κάποιον ξένο, που δεν γνωρίζει την ελληνική πραγματικότητα και την έκταση της φοροδιαφυγής, είναι ότι αυτό πιστεύουν κατά βάση και χιλιάδες μικρομεσαίοι επιχειρηματίες, που πληρώνουν πανάκριβες υπηρεσίες χαμηλής ποιότητας. Αυτό που δεν μπορούν να καταλάβουν οι ξένοι, και κυρίως οι Δυτικοί, είναι ότι οι Ελληνες έχουν ταυτίσει στην εμπειρία τους τη μεταπολεμική ευημερία με την κρατική οικονομική δραστηριότητα, και γι' αυτό δυσκολεύονται να πιστέψουν ότι αυτός ο οικονομικός κύκλος έκλεισε για πάντα.
Σε κάθε περίπτωση, η συμβολή του κράτους και των κρατικών επιχειρήσεων στη μεταπολεμική ανάπτυξη της Ελλάδας κάθε άλλο παρά μικρή ήταν. Κανένας δεν μπορεί να αγνοήσει, για παράδειγμα, τον καθοριστικό ρόλο που διαδραμάτισε η ΔΕΗ στην ηλεκτροδότηση και του πιο απομακρυσμένου οικισμού. με τον ένα ή τον άλλο τρόπο και οπωσδήποτε με τη βοήθεια της Δύσης, η ελληνική οικονομία από το τέλος του εμφυλίου έως το 2008 κάλυψε όπως όπως μια απόσταση που οι περισσότερες ανεπτυγμένες οικονομίες διένυσαν σε δύο ή τρεις αιώνες. Την ίδια ώρα βέβαια, οι κρατικές οικονομίες των γειτονικών βαλκανικών κρατών, παρά τη λαλίστατη προπαγάνδα και τη στήριξη ολόκληρης Σοβιετικής Ενωσης, αδυνατούσαν να καλύψουν ακόμα και τις βασικές ανάγκες των πολιτών, και κατέρρευσαν τελικά πλήρως στέλνοντας χιλιάδες μετανάστες στην Ελλάδα και την υπόλοιπη Ευρώπη. Θεωρητικά, σε έναν ιδανικό κόσμο, η κατάρρευση των αμιγώς κρατικών βαλκανικών οικονομιών θα έπρεπε να προβληματίσει σοβαρά τους Ελληνες πολιτικούς και να επιταχύνει τις ιδιωτικοποιήσεις, ώστε να μη χάσει η ελληνική οικονομία το τρένο του ανταγωνισμού. Ομως τόσο οι δεξιοί (στο όνομα της ελληνικής εκδοχής του χριστιανοδημοκρατικού μοντέλου που αυτοχαρακτηρίζεται λαϊκή δεξιά) όσο και οι αριστεροί πολιτικοί (στο όνομα της ελληνικής εκδοχής της σοσιαλδημοκρατίας που πάντοτε αλληθώριζε προς τριτοκοσμικά μοντέλα) δεν ήθελαν να παραδώσουν τα κλειδιά της οικονομίας στους επιχειρηματίες. Ετσι, με την ανοχή της γραφειοκρατίας των Βρυξελλών και της ευρωπαϊκής πολιτικής ελίτ, οι Ελληνες πολιτικοί σπατάλησαν τα χρηματοδοτικά προγράμματα, τις επιδοτήσεις και τα δάνεια για να συντηρήσουν το κρατικοδίαιτο μετεμφυλιακό οικονομικό μοντέλο.
Οταν λοιπόν ξέσπασε η κρίση του 2008, η ελληνική οικονομία βρέθηκε απροετοίμαστη - και γι' αυτό χρεοκόπησε το 2010. Ομως ακόμα και μετά τη χρεοκοπία οι Ελληνες πολιτικοί, με την ανοχή πάντα της γραφειοκρατίας των Βρυξελλών και της ευρωπαϊκής πολιτικής ελίτ, αρνούνται να παραδώσουν στις ιδιωτικές επιχειρήσεις τα κλειδιά της οικονομίας, προσδοκώντας μάλλον κάποιο θαύμα που θα επιτρέψει στο κράτος να συνεχίσει την διαχείρισή της.
Την ίδια ώρα οι πολίτες αρχίζουν αργά αργά να συνειδητοποιούν ότι το ελληνικό κράτος απλώς μοίραζε... ξένα κόλλυβα, και ότι ο μεταπολεμικός κρατικοδίαιτος πολιτισμός μας δεν μπορεί να συντηρηθεί με φόρους. Δεν είναι εύκολο όμως να αλλάξουν από τη μια μέρα στην άλλη οι συνήθειες και η νοοτροπία τόσων δεκαετιών. Και δυστυχώς, δεν υπάρχει πια χρόνος για να γίνουν σταδιακά οι μεταρρυθμίσεις που έπρεπε να έχουν ξεκινήσει από τα τέλη του εικοστού αιώνα.
Δυστυχώς, το χρόνο τον σπατάλησαν οι Ελληνες πολιτικοί για να εισβάλουν και να διατηρηθούν στην εξουσία.
Θανάσης Λαγός
Εmail: lathanasis@yahoo.gr
