Σε άλλα σημεία της συνέντευξης ο κ. Μανιατάκης αναλύει τις αιτίες της κρίσης και εξηγεί γιατί είναι δύσκολη η έξοδος από το τούνελ της  ύφεσης. Μιλάει επίσης για την ανάπτυξη της Μεσσηνίας και για τους στόχους του Μανιατάκειου Ιδρύματος. "Η κυρίαρχη διαφορά μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα είναι ότι οι ιδιωτικές επιχειρήσεις κρίνονται από το αποτέλεσμα, ενώ στις δημόσιες δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Ετσι, συσσωρεύονται τεράστιες ζημιές που επιβαρύνουν τον προϋπολογισμό και τον στερούν από τις κοινωνικές παροχές" δηλώνει ο κ. Μανιατάκης μιλώντας για τις διαφορές δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.  

- Θα ήθελα να ξεκινήσουμε τη συνέντευξη μιλώντας για την ελληνική οικονομία. Τι έφταιξε και φτάσαμε στο χείλος του γκρεμού;

«Η δραματική κατάρρευση της οικονομίας της χώρας μας είναι αποτέλεσμα αφενός μεν της ύφεσης, με αποτέλεσμα την αυξανόμενη ανεργία, τη μείωση των πραγματικών εισοδημάτων και τη γενική πτώση της ζήτησης και αφετέρου της κρίσης του δημοσίου χρέους. Συνδέεται άμεσα με τη λειτουργία ενός "μοντέλου οικονομικής ανάπτυξης", το οποίο στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία είναι στρεβλό και τελείως ξεπερασμένο. Το πώς οδηγηθήκαμε στο χείλος του γκρεμού έχει να κάνει με πολλούς παράγοντες που λειτούργησαν από τη Μεταπολίτευση μέχρι σήμερα, όπως το πελατειακό πολιτικό σύστημα, η οικονομική κακοδιαχείριση, η μη ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων, οι ασυμμετρίες της ευρωζώνης και πολλοί άλλοι. Ο υπερδανεισμός του κράτους, η πλημμελής χρήση μοντέλου πιστοληπτικής ικανότητας, η μη αξιοποίηση των ευρωπαϊκών ενισχύσεων και προγραμμάτων και η γραφειοκρατία είναι διαρθρωτικά προβλήματα που χρήζουν άμεσων δομικών αλλαγών. Ομως, θέλω να τονίσω ότι για την αναδιάρθρωση του δημόσιου τομέα είναι πλέον ζωτικής σημασίας να εφαρμοσθούν διαδικασίες και άρτια συστήματα αξιολόγησης ανθρώπινου δυναμικού προκειμένου να αποφευχθεί η άστοχη "εκποίηση" του στελεχιακού της δυναμικού μέσω απολύσεων. Πέραν αυτών, ιδιαίτερα θα ήθελα να υπογραμμίσω την έλλειψη διεθνούς ανταγωνιστικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων και το μονομερή προσανατολισμό τους στην εσωτερική αγορά: έτσι ήταν αναπόφευκτο με την κρίση να υποχωρήσουν κατακόρυφα οι πωλήσεις και τα κέρδη των επιχειρήσεων λόγω της μεγάλης πτώσης της εσωτερικής κατανάλωσης (δημόσιας και ιδιωτικής)».

- Οι αιτίες που μας οδήγησαν στην καταστροφική πορεία ήταν κυρίως πολιτικές ή οικονομικές;                                                                    

«H σημερινή οικονομική κατάρρευση συνιστά πρώτιστα μια θεσμική χρεοκοπία. Τα αίτια της κρίσης πρέπει να αναζητηθούν στα χρόνια διαρθρωτικά προβλήματα και τις πολιτικές που εφαρμόστηκαν. Οι πολιτικοί και οικονομικοί θεσμοί υπήρξαν διάτρητοι, επιτρέποντας την άλωσή τους από κάθε είδους ειδικά συμφέροντα και αντικοινωνικές συμπεριφορές σε βάρος του γενικού συμφέροντος. Βασικός λόγος είναι ότι το μεταπολιτευτικό σύστημα επέτρεψε να αναπτυχθούν φαινόμενα διαπλοκής, διαφθοράς και διάβρωσης των θεσμών, καθώς και αγοραίες πελατειακές σχέσεις.

Αλλους λόγους μπορούμε να αναζητήσουμε στη διεθνή συγκυρία της χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης που ανέδειξε τα δομικά προβλήματα της Ελλάδας με εντονότερο και οξύτερο τρόπο. Κυρίαρχο χαρακτηριστικό της οικονομίας μας είναι η ύπαρξη των προβλημάτων αυτών πολύ πριν την εμφάνιση της χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης, τα οποία διογκώθηκαν τα τελευταία χρόνια με την εμμονή στην άσκηση πολιτικών στην κατεύθυνση των αυτορρυθμιζόμενων αγορών. Θυμηθείτε τον χειρισμό των προβληματικών επιχειρήσεων. Την περίοδο 1981-1982 οι υποχρεώσεις των προβληματικών ανήρχοντο στα 72 δισ. δραχμές, ενώ από την κοινωνικοποίησή τους και μετά η ζημιά ξεπερνούσε το 1 τρισ. δραχμές για το ελληνικό Δημόσιο, όπου πλέον ήταν φανερό ότι το όλο εγχείρημα είχε οδηγηθεί σε αποτυχία. Η εμπειρία, όμως, δεν ήταν διδακτική, το κράτος παραμένει τεράστιο και επιπλέον δε δημιουργεί τις προϋποθέσεις για δημιουργία επενδυτικού περιβάλλοντος. Η λύση είναι να καταργηθούν τα αντικίνητρα για την επιχειρηματικότητα, και να δοθεί ένα σταθερό φορολογικό περιβάλλον με μειωμένη φορολογία».

- Από εδώ και πέρα τι γίνεται; Θα βγούμε γρήγορα από το τούνελ της καθοδικής πορείας ή θα διαρκέσει πολλά χρόνια η ύφεση; 

«Η προσαρμογή θα είναι δύσκολη και η προσπάθεια τεράστια, διότι όπως είπα απαιτούνται διαρθρωτικές αλλαγές και πρωτίστως αλλαγή στη νοοτροπία μας. Η επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα, η οποία ανέκαθεν ήταν ενοχοποιημένη, στην συντριπτική της πλειοψηφία ήταν οικογενειακή και όχι τεχνοκρατική. Γι' αυτό το λόγο οι εταιρείες είχαν ζωή μέχρι δύο, το πολύ τρεις γενιές. Η αγορά, η πραγματική οικονομία θέλει ευκαιρίες. Θέλει σοβαρές, καλές, ανταγωνιστικές δουλειές στον ιδιωτικό τομέα. Πρέπει να προσανατολιστούμε και πάλι στην πρωτογενή παραγωγή και στην αυτάρκεια. Δε γίνεται να εισαγάγουμε περισσότερα απ' όσα παράγουμε σε αφθονία. Εξίσου σημαντικό είναι οι επιχειρήσεις να γίνουν "εξωστρεφείς" και διεθνώς ανταγωνιστικές: η επίτευξη αυτού του διπλού στρατηγικού στόχου είναι να υποστηριχθούν κατά προτεραιότητα (από τράπεζες, ΕΣΠΑ κ.λπ.) εκείνες οι επιχειρήσεις που επενδύουν σε προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής προστιθέμενης αξίας με χαμηλό κόστος παραγωγής κ.λπ., ώστε να αυξηθούν οι εξαγωγές και το ΑΕΠ της χώρας. Διευκρινίζω ότι στις "εξωστρεφείς" επιχειρήσεις περιλαμβάνω και τις τουριστικές επιχειρήσεις, που μπορεί να είναι κατ' εξοχήν συναλλαγματοφόρες».  

- Ποιες μεταρρυθμίσεις είναι αναγκαίες για να πάρουν μπροστά οι μηχανές της ανάπτυξης; 

«Χρειάζεται αλλαγή του μοντέλου ανάπτυξης και αξιοποίηση των συγκριτικών μας πλεονεκτημάτων. Είναι απαραίτητος ο εξορθολογισμός του δημοσίου τομέα τόσο σε επίπεδο δαπανών όσο και σε επίπεδο αποτελεσματικότητας και οργάνωσης. Αναζήτηση ευέλικτων οργανωτικών διαδικασιών, οι οποίες θα στηρίζονται σε επιτυχημένα μοντέλα εφαρμογής του εξωτερικού. Με τον ίδιο τρόπο που είναι μετρήσιμη η παραγωγικότητα στις ιδιωτικές επιχειρήσεις, έτσι μπορεί να γίνει και στο Δημόσιο, παρ’ όλες τις διαφορές που έχουν μεταξύ τους. Οι δείκτες ποιότητας των δημοσίων οργανισμών μπορούν και πρέπει να υπολογιστούν και με αυτόν τον τρόπο το στελεχιακό δυναμικό των δημοσίων οργανισμών θα μπορεί να αξιολογείται με βάση την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών. Απαιτείται εκσυγχρονισμός της αυτοδιοίκησης μέσω του περιορισμού της σπατάλης, του εξορθολογισμού των υπηρεσιών της, της ανασυγκρότησης του εισπρακτικού μηχανισμού, της αξιοποίησης ευρωπαϊκών και εθνικών προγραμμάτων, της συνεργασίας με τον ιδιωτικό τομέα, των συμπράξεων με διάφορους φορείς για περιβαλλοντικές και κοινωνικές πρωτοβουλίες, τις διαδημοτικές και διαπεριφερειακές συνεργασίες, με στόχο τις οικονομίες κλίμακας, την επένδυση στην τοπική ανάπτυξη (επιχειρηματικότητα, τουρισμός, πολιτισμός, τοπικά προϊόντα κ.λπ.). Από την άλλη πλευρά η δημιουργία δομών ανταγωνισμού, η προσέλκυση των επενδύσεων, η προαγωγή της επιχειρηματικότητας και η ανάπτυξη αποτελεσματικού ανθρώπινου δυναμικού είναι το νέο στοίχημα που θα πρέπει να κερδίσει η τοπική αυτοδιοίκηση. Η επίτευξη όλων αυτών των μεταρρυθμίσεων προϋποθέτει την ανάπτυξη "επενδυτικής και επιχειρηματικής κουλτούρας" η οποία πρέπει να καλλιεργηθεί συστηματικά σε ολόκληρη την κοινωνία, με κύριους "πυλώνες" την τοπική αυτοδιοίκηση και τη δημόσια εκπαίδευση». 

- Τις τελευταίες δεκαετίες η ελληνική οικονομία βασίζεται στους πυλώνες της ναυτιλίας, του τουρισμού και των κατασκευών. Η "νέα οικονομία" θα βασιστεί στους ίδιους πυλώνες; 

«Οντως η παραγωγική βάση της ελληνικής οικονομίας είναι ισχνή καθώς στηρίχθηκε, σε αντίθεση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, στους τομείς τους οποίους αναφερθήκατε. Παρά τη μείωση του αριθμού των πλοίων, ο υπό ελληνική διαχείριση στόλος εξακολουθεί να κατέχει την πρώτη θέση της παγκόσμιας κατάταξης, τόσο σε αριθμό πλοίων (20% του παγκόσμιου στόλου) όσο και σε μεταφορική ικανότητα, όπως τονίζεται στο τελευταίο οικονομικό δελτίο της Alpha Bank. Ο τουρισμός είναι σήμερα ο δυναμικότερα αναπτυσσόμενος τομέας της ελληνικής οικονομίας αφού: α) η συμμετοχή του στο ΑΕΠ είναι σταθερά πάνω από 15% και κατά περιόδους ξεπέρασε το 18%, β) δημιουργεί απασχόληση σε ένα ευρύτατο φάσμα δραστηριοτήτων, γ) ένας στους πέντε κατοίκους της Ελλάδας απασχολείται άμεσα ή έμμεσα στον τουριστικό τομέα και δ) κάθε ευρώ που καταναλώνεται στον τουρισμό δημιουργεί υπερδιπλάσια δευτερογενή κατανάλωση στην υπόλοιπη οικονομία. Πιστεύω ότι η άμεση σύνδεση του τουρισμού με τον πολιτισμό θα δημιουργήσει ένα εξαιρετικά δυναμικό και σύνθετο μοντέλο ανάπτυξης. Στην οικοδομή έχει σημειωθεί ένα τεράστιο "κραχ", καθώς ο όγκος της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας έχει συρρικνωθεί. Ωστόσο θεωρώ ότι η "νέα οικονομία" θα πρέπει να ανοιχτεί και σε άλλους, ξεχασμένους πυλώνες όπως η αγροτική παραγωγή, η οποία θα επιφέρει τη μεταποίηση των τροφίμων καθώς και η ενέργεια. Ωστόσο, ενώ η Ελλάδα έχει τεράστια πλεονεκτήματα στον αγροτικό τομέα είναι απόλυτα ελλειμματική στο εμπορικό ισοζύγιο γιατί στηρίζεται σε ένα "ξεπερασμένο μοντέλο" που βασίζεται στη μικρή παραγωγή και στην εσωτερική αγορά, με αποτέλεσμα να είναι ακριβότερα τα ελληνικά τρόφιμα, κρασιά κ.λπ. σε σχέση με τα εισαγόμενα μέσα στην ίδια την εσωτερική αγορά… Δεν πρέπει να ξεχνάμε όμως ότι όλοι οι πυλώνες θα πρέπει να χαρακτηρίζονται από εξωστρέφεια». 

Η διαφορά δημοσίου

και ιδιωτικού τομέα

- Διοικήσατε ιδιωτικές εταιρείες και τη… ΔΕΗ. Ποια η διαφορά μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα; 

«Η εμπειρία μου από την ICAP, μια πολυμετοχική εταιρεία την οποία διοίκησα πάνω από 30 χρόνια, μπορεί να εκφραστεί με τρεις λέξεις: ανάπτυξη, ανταγωνιστικότητα και αποτέλεσμα. Η κυρίαρχη διαφορά μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα είναι ότι οι ιδιωτικές επιχειρήσεις κρίνονται από το αποτέλεσμα, ενώ στις δημόσιες δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Ετσι, συσσωρεύονται τεράστιες ζημιές που επιβαρύνουν τον προϋπολογισμό και τον στερούν από τις κοινωνικές παροχές.

Ο τομέας της ενέργειας που αναφέρεσθε, και συγκεκριμένα η ΔΕΗ έχει τεράστιες δυνατότητες και προσφέρει μεγάλες επενδυτικές ευκαιρίες για την ανάπτυξη της οικονομίας. Η ΔΕΗ υπηρετεί διττό σκοπό: α) Προσφέρει κοινωνικό αγαθό που πρέπει να καλύπτει τις ανάγκες όλου του πληθυσμού και ιδιαίτερα τις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, σε χαμηλή τιμή και β) συμβάλλει στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας.

Δυστυχώς μέχρι σήμερα δεν υπάρχει στρατηγική για τον τομέα της ενέργειας, με αποτέλεσμα να είμαστε οι τελευταίοι στις ΑΠΕ, ενώ θα έπρεπε να είμαστε πρωτοπόροι αφού διαθέτουμε ήλιο και αέρα, δηλαδή εν δυνάμει αειφόρο ενέργεια. Το μόνο αξιόλογο είναι η χρήση των υδάτινων πόρων, από τους οποίους παράγεται το 8-9% της ηλεκτρικής ενέργειας.

Η προσπάθεια επί των ημερών μου για να καταστεί η χώρα μας ενεργειακός κόμβος με τη δημιουργία της εταιρείας SENCAP, με τη συμμετοχή ξένων επενδυτών, της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και της Διεθνούς Τράπεζας, για την αγορά 3.500 MW από χώρες των Βαλκανίων, δεν προχώρησε. Την εποχή εκείνη υπήρξε άρνηση για την εξωστρέφεια της ελληνικής οικονομίας και θα σας θυμίσω την περίπτωση της Cosco και άλλων εταιρειών, που τελικά έφυγαν από την Ελλάδα ή δεν πραγματοποίησαν επενδύσεις.

Ο αγωγός για τη μεταφορά φυσικού αερίου, που έγινε κατά τη διάρκεια της θητείας μου, ο οποίος θα διέρχεται από την Κόρινθο, το Αργος και την Τρίπολη, για την τροφοδοσία μονάδας ηλεκτρικής ενέργειας 800 MW στη Μεγαλόπολη, στη συνέχεια να τροφοδοτήσει και άλλες περιοχές, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής». 

- Οι δημόσιες επιχειρήσεις μπορεί να γίνουν ανταγωνιστικές ή πρέπει να ιδιωτικοποιηθούν;

«Εχω πει και στο παρελθόν ότι τα υπουργεία θα πρέπει να κάνουν απογραφή των επιχειρηματικών τους δραστηριοτήτων και των οργανισμών τους. Οσοι είναι προβληματικοί θα πρέπει να κλείσουν, όσοι είναι ανταγωνιστικοί θα πρέπει να πωληθούν σε ιδιώτες και να γίνουν επενδύσεις και όσων οι δραστηριότητες είναι στα όρια να υπάρξει συνεργασία μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου τομέα. Μια τέτοια πολιτική θα ενισχύσει σημαντικά τη διεθνή ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας, θα αποφέρει έσοδα στο Δημόσιο σε όφελος των ασφαλιστικών φορέων κ.λπ. και, το σημαντικότερο, θα δημιουργηθούν οι κατάλληλες προϋποθέσεις για προσέλκυση και μεγάλη αύξηση των διεθνών ιδιωτικών επενδύσεων, του εθνικού εισοδήματος κ.λπ.».

ΤΕΙ Πελοποννήσου

- Αυτή την περίοδο συμμετέχετε στη διοίκηση του ΤΕΙ Καλαμάτας που πρόσφατα μετονομάστηκε σε ΤΕΙ Πελοποννήσου. Ποιες είναι οι πρώτες σας εντυπώσεις από την τριτοβάθμια εκπαίδευση; 

«Μια από τις παθογένειες της ελληνικής οικονομίας είναι ότι σε μεγάλο βαθμό το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας δε συνδέεται με τον κόσμο της πραγματικής οικονομίας και κατ’ επέκτασιν της επιχειρηματικότητας. Τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της περιφέρειας σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση, μπορούν να λειτουργήσουν ως μοχλοί ανάπτυξης της περιφέρειας αρκεί να συνδεθεί το πρόγραμμα σπουδών με τις μελλοντικές ανάγκες των τοπικών οικονομιών για εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό και προϊόντα μεγάλης προστιθέμενης αξίας, που θα βασίζονται σε ρεαλιστικά μακροχρόνια περιφερειακά προγράμματα οικονομικής ανάπτυξης. Για να καταπολεμηθεί η μακροχρόνια ανεργία και να υποστηριχθεί η βιώσιμη ανάπτυξη στις περιφέρειες της χώρας τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα πρέπει να μετατραπούν σε "δεξαμενές" προηγμένων γνώσεων, ερευνών κ.λπ. και σε "ισχυρούς πόλους" δημιουργίας ικανών στελεχών και εργαζομένων προκειμένου να ικανοποιηθούν οι ανάγκες των επιχειρήσεων για την ταχεία μετάβασή τους στην "οικονομία της γνώσης", που ενισχύει κατακόρυφα τη διεθνή ανταγωνιστικότητα».

- Μπορούν τα ελληνικά ΑΕΙ και ΤΕΙ να γίνουν ανταγωνιστικά και να προσελκύσουν φοιτητές από άλλες χώρες; 

«Πιστεύω ότι το σύγχρονο ελληνικό πανεπιστήμιο, θα μπορέσει -ξεπερνώντας τις οργανωτικές του αδυναμίες και τη συντεχνιακή του νοοτροπία- να ανταποκριθεί στις σύγχρονες προκλήσεις. Οφείλει να προωθήσει την ανάπτυξη και την παραγωγή νέας γνώσης μέσα από την έρευνα και έτσι θα αποτελέσει δημιουργικό όχημα ανάπτυξης. Η μετατροπή της γνώσης σε καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες έχουν μεγάλη ζήτηση και αποτελούν "βασικό εργαλείο" προώθησης της οικονομικής ανάπτυξης και των επενδύσεων, του εκσυγχρονισμού των επιχειρήσεων και της ανόδου της κοινωνικής ευημερίας. Ομως, για να γίνει μια τέτοια "στροφή" είναι αναγκαίο τα ΑΕΙ και ΤΕΙ να συνεργάζονται με ελληνικές και ξένες επιχειρήσεις, ώστε αυτά να αποτελούν "θερμοκοιτίδες" υψηλού βαθμού εξειδίκευσης και επαγγελματισμού ανθρώπινου δυναμικού».

- Θα προλάβουμε τις εξελίξεις ή σε 15 χρόνια τα ελληνόπουλα θα σπουδάζουν σε πανεπιστήμια των Τιράνων και της Αγκυρας; 

«Οπως είπα και προηγουμένως, πιστεύω ότι το ελληνικό πανεπιστημιακό σχολειό θα εκσυγχρονιστεί και έτσι θα μπορέσει να αναλάβει ρόλο "σύγχρονου Προμηθέα" και να γίνει κινητήρια δύναμη για τον ανταγωνισμό και τη διεθνοποίηση της ελληνικής οικονομίας. Επιπλέον πιστεύω ότι η Ελλάδα θα πρέπει να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για να προσελκύσει και ξένα πανεπιστήμια. Η ιδιωτική ανώτατη εκπαίδευση δεν είναι ούτε μπορεί να γίνει "απαγορευμένος καρπός". Οσο μένουμε καθηλωμένοι σε "ξεπερασμένες ιδέες" τόσο ταχύτερα θα οδηγούμαστε σε μαρασμό και σε δραματικά αδιέξοδα. Με αυτές τις αρχές πορεύτηκα σ’ όλη μου τη ζωή». 

Μανιατάκειον Ιδρυμα

- Το Μανιατάκειον Ιδρυμα για ποιους σκοπούς ιδρύθηκε; 

«Το Μανιατάκειον Ιδρυμα είναι νοµικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου, κοινωφελούς, µη κερδοσκοπικού χαρακτήρα µε έδρα την Αθήνα. Συστάθηκε από εμένα και τη σύζυγό μου Ελένη Ταγωνίδη-Μανιατάκη το 1995. Το ίδρυμά μας διαφέρει από άλλα ιδρύματα διότι αφενός είναι αυτοχρηματοδοτούμενο και όχι κρατικοδίαιτο και αφετέρου αναγνωρίζει τα προβλήματα και τις προκλήσεις, εστιάζοντας με συνέπεια στην ανάπτυξη λύσεων. Ο κύριος σκοπός του ιδρύματος είναι η συστηµατική ανάδειξη της ιστορικής και πολιτιστικής παρουσίας της μεσσηνιακής καστροπολιτείας στη διαχρονική πορεία του ελληνισµού, καθώς και ο εντοπισμός, η ανάδειξη και η διεθνοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της Κορώνης και της ευρύτερης περιοχής μέσα από τρεις πυλώνες δράσεων: πολιτιστικές, αναπτυξιακές και κοινωνικές. Γνωρίζω, βεβαίως ότι η λέξη "διεθνοποίηση" ακούγεται κάπως βαρύγδουπη, αλλά οι δράσεις μας διεθνοποιούνται και έτσι πετυχαίνουμε τους σκοπούς. Το Μανιατάκειον Ιδρυμα συνεργάζεται με τον Δήμο Πύλου-Νέστορος στο Δίκτυο των Εμβληματικών Κοινοτήτων για τη Διαφύλαξη και Προώθηση της Πολιτιστικής Διάστασης της Μεσογειακής Διατροφής (σύμφωνα με την από 16 Νοεμβρίου 2010 απόφαση της UNESCO) και τον ευρωπαϊκό οργανισμό "Marco Polo System", με στόχο την προώθηση των πολιτιστικών ανταλλαγών των δύο περιοχών, την ανάδειξη της αξίας του πολιτιστικού τουρισμού και τη συνεργασία με φορείς επικεντρώνοντας στη δημιουργία ενός νέου τουριστικού προϊόντος, με κύριο γνώμονα τις διαδρομές των Ενετών στη Μεσόγειο. Επιπλέον το ίδρυμα συνεργάζεται με την Ιερά Μητρόπολη Μεσσηνίας, συμμετέχει στο Ταμείο Αρωγής Απόρων Μεσσήνιων Φοιτητών και αναπτύσσει δράσεις για την προώθηση του θρησκευτικού τουρισμού στην περιοχή».

- Τι σχεδιάζει το ίδρυμα για τα επόμενα χρόνια; 

«Η ανάδειξη και η διεθνοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της περιοχής δεν είναι ούτε απλή αλλά ούτε και εύκολη διαδικασία. Το ίδρυμα διοικείται από 9μελές Διοικητικό Συμβούλιο και 30μελή Διοικούσα Επιτροπή με εμπειρία από τον ακαδημαϊκό και τον επιχειρηματικό κόσμο με δράση στην Ελλάδα και το εξωτερικό, που εισηγούνται δράσεις για την υλοποίηση των σκοπών του. Στοχεύουμε να αναδείξουμε την Κορώνη σε ένα πολυδύναμο κέντρο πολιτισμού που θα δώσει ώθηση στην οικονομική ανάπτυξη του τόπου. Δίνουμε μεγάλη σημασία στον πολιτισμό και πιστεύουμε ότι με το τεράστιο απόθεμα που διαθέτει, μπορεί και πρέπει να δώσει ποιότητα στην ανάπτυξη και πλούτο στην καθημερινή ζωή του τόπου. Η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς και η άρρηκτα συνδεδεμένη με αυτήν προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, αποτελούν το πλαίσιο, μέσα στο οποίο μπορεί να διαμορφωθεί μια οικονομία νέου τύπου, η οποία θα έχει θετικές επιπτώσεις στην απασχόληση και μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία πλούτου της περιοχής. Πάντως είναι βέβαιο ότι η Κορώνη και ο Δήμος Πύλου-Νέστορος με τα χαρακτηριστικά που διαθέτουν μπορούν να καταστούν πόλος έλξεως στον ευρωμεσογειακό χώρο εφ’ όσον διαθέτουν το προνόμιο της ταυτόχρονης ύπαρξης πολλαπλών πλεονεκτημάτων όπως: πλούσια και μακραίωνη ιστορία με δραματικές αλλαγές και συναντήσεις διαφορετικών πολιτισμών, που άφησε τα σημάδια της στους αρχαιολογικούς χώρους, στο κάστρο και στα άλλα ιστορικά μνημεία, απαράμιλλο φυσικό κάλλος, πολλές ιστορικές εκκλησίες και μοναδικής ποιότητας αγροτικά προϊόντα».

- Ποιο αναπτυξιακό μοντέλο πρέπει να ακολουθήσει η Κορώνη και η ευρύτερη περιοχή τα επόμενα χρόνια; 

«Η ανάπτυξη θα έρθει από την ορθή διαχείριση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της περιοχής. Τα πλεονεκτήματα της περιοχής μπορούμε να τα εντοπίσουμε σε πέντε κατηγορίες: α) Ιστορία και πολιτισμός (ενετικό κάστρο, ιερό προσκύνημα Παναγία Ελεήστρια, αρχαία ναυάγια), β) φυσική ομορφιά, γ) εξαιρετικά τοπικά προϊόντα, δ) μεσσηνιακή γαστρονομία, ε) αλλοεθνής τουρισμός και στ) θρησκευτικός τουρισμός. Με την στενή συνεργασία τοπικών φορέων όπως είναι ο Πολιτιστικός Σύλλογος της Κορώνης, η Κίνηση Ενεργών Πολιτών Κορώνης, ο Σύλλογος Επαγγελματιών κ.ά. που θα επικεντρώνεται στην προστασία και ανάδειξη του πολιτισμικού και φυσικού περιβάλλοντος, στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής, στην ενίσχυση και ολοκλήρωση του τουριστικού προϊόντος, στην ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας και στην εξωστρέφεια μέσω στρατηγικών συνεργασιών, πιστεύω ότι με ηθική σκέψη, προσήλωση στο στόχο και με σκληρή δουλειά η Κορώνη θα αλλάξει τη φυσιογνωμία της περιοχής. Αλλωστε, έχουμε ήδη δείξει δείγματα καλής συνεργασίας μεταξύ των φορέων τόσο στην περίπτωση του Δικτύου των Εμβληματικών Κοινοτήτων για τη Μεσογειακή Διατροφή όσο και στη συνεργασία με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό "Marco Polo System". Τέλος, θέλω να τονίσω το πρότυπο συνεργασίας κράτους, τοπικής αυτοδιοίκησης και του ιδρύματος όταν μετά τις πρόσφατες κατολισθήσεις στους αναλημματικούς τοίχους του κάστρου Κορώνης και σε συνέχεια της πρόθεσης του πρωθυπουργού της χώρας για οριστική και μόνιμη λύση και της δέσμευσης του αρμόδιου υπουργού, το Μανιατάκειον Ιδρυμα σε συνεργασία με τον Δήμο Πύλου-Νέστορος ανέλαβε τη χρηματοδότηση των μελετών για την αποκατάσταση των ζημιών του κάστρου».

- Μπορεί να υπάρξει ανάπτυξη με δρόμους του… 20ού αιώνα; 

«Ο 20ός αιώνας υπήρξε αναμφίβολα ο πιο φωτεινός, λόγω του ηλεκτρισμού και των επιστημονικών ανακαλύψεων. Η γεωμετρία του χωροχρόνου, η κβαντομηχανική, η πρώτη αποκωδικοποίηση του DNA, είναι λίγα μόνο παραδείγματα. Σε οικονομικό επίπεδο αποδείχθηκε περίτρανα ότι οι εμπορικές σχέσεις μεταξύ των κρατών καθιστούν αλληλοεξαρτώμενες τις εθνικές οικονομίες και κοινωνίες. Η "ανάπτυξη", όμως, τον 21ο αιώνα πρέπει πλέον να αντιμετωπισθεί ως ένα ολοκληρωμένο και πολυδιάστατο φαινόμενο. Η λέξη "οικονομική" περιορίζει το εύρος της ανάπτυξης. Συνήθως τη συνοδεύει, αλλά δεν την καθορίζει. Κοντά στην οικονομική ανάπτυξη υπάρχει η πνευματική, η κοινωνική και η πολιτιστική ανάπτυξη. Γνωρίζουμε ότι οι οικονομίες αναπτύσσονται ή φθίνουν, αλλά το κεφάλαιο της ιστορικής, πνευματικής και πολιτιστικής μας κληρονομιάς δεν εξανεμίζεται ποτέ. Αντίθετα αποτελεί ισχυρό εφαλτήριο ανάπτυξης και σίγουρο στήριγμα σε δύσκολους καιρούς, όπως αυτοί που διανύουμε. Αρα για να απαντήσω στην ερώτησή σας θα πω σαφέστατα όχι και θα επαναλάβω ότι χρειάζονται όλες εκείνες οι διαρθρωτικές αλλαγές που θα συνοδεύονται από την αλλαγή της κουλτούρας προκειμένου να ξεπεραστούν οι οργανωτικές αδυναμίες και οι συντεχνιακές νοοτροπίες και να οδηγηθούμε σε εκσυγχρονισμένα μοντέλα ανάπτυξης».

- Υπάρχει κίνδυνος να επαναληφθούν και στη Μεσσηνία τα λάθη του παρελθόντος; Υπάρχει κίνδυνος να καταστραφεί το περιβάλλον και να τσιμεντοποιηθούν οι ακτές; 

«Εάν δεν γίνουν δομικές αλλαγές είναι σίγουρο ότι θα επαναληφθούν τα ίδια λάθη. Η Μεσσηνία, όπως και ολόκληρη σχεδόν η ελληνική επικράτεια χρειάζεται χωροταξικό σχεδιασμό με στόχο την ολοκληρωμένη και βιώσιμη ανάπτυξή της, με επίκεντρο τη δημιουργία συνθηκών ορθολογικής ανάπτυξης, την προώθηση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής, την προστασία του περιβάλλοντος σε εποχή κλιματικής αλλαγής και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της περιοχής. Είναι άλλωστε βασικός παράγοντας για τη διάθεση και την εξοικονόμηση των πόρων, για την προσέλκυση βιώσιμων επενδύσεων σε ορθολογικά και θεματικά προσδιορισμένους χώρους. Σε αυτό το σημείο θέλω να σταθώ στην συντεταγμένη προσπάθεια που έγινε με το Δήμο Πύλου-Νέστορος, το Μανιατάκειον Ιδρυμα, τους βουλευτές Μεσσηνίας και κυρίως τον Θανάση Πετράκο και όλους σχεδόν τους τοπικούς φορείς και τους πολίτες της περιοχής, προκειμένου να μην πάρει έγκριση η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων για τη δημιουργία λιγνιτικών πεδίων στη Φαλάνθη και το Χωματερό». 

Η Μεσσηνία παγκόσμιος προορισμός

- Πώς πιστεύτε ότι θα είναι η Μεσσηνία μετά από 25 χρόνια; 

«Τα πρόσφατα έργα υποδομής όπως το οδικό δίκτυο, η λειτουργία του αεροδρομίου Καλαμάτας και ο αγωγός φυσικού αερίου στη Μεγαλόπολη και στη συνέχεια στη Μεσσηνία, που ήταν ένας από τους βασικούς μου στόχους κατά τη διάρκεια της θητείας μου στη ΔΕΗ, είναι ενδείξεις ότι η Μεσσηνία έχει θετικό πρόσημο στην εξέλιξη του εγχώριου προϊόντος. Η Costa Navarino αποτελεί τον πρώτο ολοκληρωμένο, περιβαλλοντικά υπεύθυνο τουριστικό προορισμό υψηλών προδιαγραφών στην Ελλάδα. Επιπλέον ολόκληρη η Μεσσηνία είναι ένα τεράστιο μουσείο και επιτέλους αξιοποιείται το προϊόν "πολιτισμός". Η πολιτιστική μας κληρονομιά είναι το "χρυσό αυγό" και μπορεί να γίνει μια απίστευτη πηγή πλούτου για τη χώρα και την ανάπτυξη του τουρισμού. Δεν πρέπει να ξεχνάμε την Εμβληματική Κορώνη για τη Μεσογειακή Διατροφή καθώς και τα εξαιρετικής ποιότητας τοπικά αγροτικά προϊόντα. Με σωστό σχεδιασμό και συντεταγμένες δράσεις θεωρώ ότι όλα τα παραπάνω μπορούν να αποτελέσουν ένα δημιουργικό όχημα προκειμένου η Μεσσηνία ύστερα από κάποια χρόνια να γίνει παγκοσμίως γνωστή ως τουριστικός προορισμός. Τέλος, θέλω να σημειώσω ότι τα τρία ιδρύματα που δρουν στη Μεσσηνία, το Ιδρυμα Καπετάν Βασίλη, το Ιδρυμα Γεωργίου & Βικτωρίας Καρέλια και το Μανιατάκειον Ιδρυμα, στοχεύουν στην κοινωνική προσφορά προς τους Μεσσήνιους και θα συνεχίσουν να είναι πολύπλευροι μοχλοί πολυποίκιλης ανάπτυξης, έρευνας και καινοτομίας, διάσωσης της ιστορικής μνήμης, της εκπαίδευσης, αλλά φυσικά και απασχόλησης».  

- Οι Ελληνες είναι οργισμένοι γιατί τα τελευταία χρόνια έχασαν ένα μεγάλο μέρος του εισοδήματός τους. Παράλληλα φοβούνται ότι η κατάσταση θα χειροτερέψει στο μέλλον. Μπορείτε να τους στείλετε ένα αισιόδοξο μήνυμα;

«Οταν ξεκίνησε η κρίση πίστευα ότι το βιοτικό επίπεδο των Ελλήνων θα έπεφτε 20%. Δυστυχώς έπεσα έξω αφού το ποσοστό ξεπέρασε το 40%. Η ιστορία μάς έχει δείξει ότι το τέλος μιας εποχής σηματοδοτεί την αρχή μιας άλλης. Εχω πει και στο παρελθόν ότι καμία τρόικα και κανένα μνημόνιο δεν πρόκειται να φέρουν την "άνοιξη" στην Ελλάδα και να αναδιαρθρώσουν το δημόσιο τομέα αν δεν εφαρμοσθούν διαδικασίες και άρτια συστήματα αξιολόγησης ανθρώπινου δυναμικού και όχι οριζόντιες περικοπές που αποδυναμώνουν κάθε προσπάθεια ικανών στελεχών. Η μεγάλη ανεργία δεν μπορεί να καταπολεμηθεί με "αφορισμούς" και "μεγάλα λόγια": μόνο εάν στηρίξουμε πολύπλευρα την υγιή επιχειρηματικότητα και τις καινοτομίες και δημιουργήσουμε πολλές και διεθνώς ανταγωνιστικές επιχειρήσεις θα αυξήσουμε την απασχόληση και την κοινωνική ευημερία. Δεν υπάρχει άλλος δρόμος.

Ακούω από πολλούς ότι θα αργήσουμε να βγούμε από την κρίση και ότι οι καλές ημέρες έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Εγώ πιστεύω ότι αν εφαρμοσθούν όλα όσα σας ανέφερα, θα βγούμε από την αδιέξοδη κατάσταση στην οποία τώρα βρισκόμαστε και το βιοτικό μας επίπεδο θα είναι καλύτερο από αυτό που είχαμε προ κρίσης. Είμαι σε θέση να γνωρίζω ότι υπάρχει επενδυτικό ενδιαφέρον για τη χώρα μας και το μόνο αγκάθι είναι ο εφιάλτης του Δημοσίου. Αυτό πρέπει να αλλάξει… και επειδή οι καιροί είναι χαλεποί, πρέπει να αφήσουμε τα λόγια και να περάσουμε στις πράξεις. Θαρσείν χρη!».