Μια παρουσίαση κατά την οποία η Δρ. Στεριανή Τσιντζιλώνη παίρνει το κοινό απαλά αλλά σταθερά από το χέρι και το εισάγει στον μαγικό κόσμο της ορχηστικής τέχνης. Και δεν αφήνει πίσω της κανέναν! Ακόμη κι όποιος δεν είναι μύστης του χορού, ακόμη και κάποιος που πρώτη φορά θα παρακολουθήσει μια τέτοια παράσταση, με τη βοήθεια της Στεριανής θα αποκωδικοποιήσει οπωσδήποτε σ’ ένα βαθμό όσα βλέπει. Και το κυριότερο; Θα τα απολαύσει.

Καθώς σήμερα ο πολιτισμός δίνει και πάλι τον δικό του αγώνα, ώστε όχι μόνο να κρατηθεί ζωντανός στο προσκήνιο, αλλά και να σηματοδοτήσει θετικές εξελίξεις, η «Ε» ζήτησε από τη Δρα. Τσιντζιλώνη να μοιραστεί μαζί μας κάποιες σκέψεις: για την τέχνη της, αλλά και για το Φεστιβάλ μας. 

- Ο χορός έχει τις ρίζες του σε αρχέγονα ένστικτα και ανάγκες των ανθρώπων. Ομως ανάμεσα στις σύγχρονες παραστατικές τέχνες, η ορχηστική μάλλον δεν είναι η πιο δημοφιλής. Πώς θα μπορούσαν οι συμβολισμοί της να «μιλούν» σε περισσότερους ανθρώπους; 

«Αυτό που με ρωτάτε σχετίζεται με τη δυσκολία της μη λεκτικής επικοινωνίας. Δηλαδή, ο χορός, αν δεχτούμε ότι έχει κάποια δυσκολία επικοινωνίας, οφείλεται στη μη λεκτική φύση του και στην ικανότητά του να έχει διαφορετικού είδους επικοινωνία και τρόπο επαφής με το κοινό του. 

Από την άλλη, η έννοια της δημοφιλίας έχει ένα ποσοτικό υπόβαθρο που δεν είμαι σίγουρη ότι είναι ο σωστός τρόπος εκτίμησης για το τι ο χορός μπορεί να κάνει. 

Προσωπικά πιστεύω ότι ο χορός, όπως και όλες οι τέχνες, χρειάζονται κάτι αντίστοιχο με τις ανθρώπινες σχέσεις: δηλαδή εμπιστοσύνη και διάθεση να αφεθεί κανείς στο άγνωστο. Καταλαβαίνω ότι δεν είναι εύκολο για κάποιον που έχει μια δύσκολη καθημερινότητα, να βγει έξω από το πλαίσιο μιας διαχειριστικής προσέγγισης. Και πιστεύω σε αυτό που λένε ότι οι τέχνες -θα έλεγα και οι επιστήμες- δεν μπορούν ν' αλλάξουν τον κόσμο από μόνες τους. Μπορούν όμως να μας βοηθήσουν να φανταστούμε τι είναι δυνατόν να υπάρξει πέρα από αυτόν τον κόσμο».

- Εχετε μια καταπληκτική μεταδοτικότητα και επιτυγχάνετε μια δύσκολη ισορροπία: Μυείτε προχωρημένους και αρχάριους ταυτόχρονα, χωρίς να ταλαιπωρείτε κανέναν τους. Βοηθούν οι παιδαγωγικές σπουδές ή μόνο η κατάρτιση κι η αγάπη σας για το χορό;

«Σας ευχαριστώ πολύ. Νομίζω ότι έχει να κάνει με τη μαγεία που μου έχει ασκήσει ο χορός, ως γνωστικό αντικείμενο και ως εμπειρία. Η μαγεία αυτή με οδήγησε στη διεξοδική, μεθοδική και επίπονη μελέτη του σε ακαδημαϊκό επίπεδο - κι έτσι η πεποίθησή μου ότι ο χορός εμπεριέχει έναν ολόκληρο κόσμο που μας αφορά... είναι η κινητήρια δύναμή μου.  

Ο χορός είναι γνώση και εμπειρία, αίσθηση και αίσθημα, φιλοσοφία και ποίηση, πράξη και σκέψη, το τετριμμένο και το εξαιρετικό· και καθώς ανακαλύπτω συνεχώς νέες πτυχές του, χαίρομαι να μοιράζομαι τις ανακαλύψεις αυτές με τον κόσμο».

- Συνεργάζεστε με το Διεθνές Φεστιβάλ Χορού της Καλαμάτας από το 1998. Πώς θα αποτιμούσατε τη συνολική του προσφορά στην Ελλάδα και το εξωτερικό, αλλά και στη διοργανώτρια πόλη του συγκεκριμένα;

«Θεωρώ ότι η προσφορά του Φεστιβάλ είναι ανεκτίμητη. Οριοθέτησε τι είναι και τι μπορεί να κάνει ένα φεστιβάλ, με τρόπο δημιουργικό και ρηξικέλευθο. Συνδύασε εξαιρετικής ποιότητας παραστάσεις, διαλέξεις, σεμινάρια, παράλληλες εκδηλώσεις... πρακτικές, δηλαδή, που τώρα τις ακολουθούν όλοι οι θεσμοί. Δημιούργησε κοινό για το χορό, έφερε σε επαφή καλλιτέχνες διαφορετικών ιδιωμάτων και γενεών, προσκάλεσε το κοινό της πόλης να συμμετέχει σε χορευτικές εμπειρίες, να μιλήσει με τους καλλιτέχνες, να δει από κοντά τον τρόπο σκέψης και δουλειάς τους. 

Και στο εξωτερικό στάθηκε επάξια δίπλα στους καλύτερους θεσμούς του είδους, κι αποτελεί υπόδειγμα εξαιρετικά ποιοτικού και επιτυχημένου φεστιβάλ».

- Ολα αυτά τα χρόνια, ποια ήταν κατά τη γνώμη σας τα μεγαλύτερα «στοιχήματα» αυτής της διοργάνωσης, οι πιο έντονες αγωνίες της κάθε χρόνο;

«Νομίζω πως δεν είμαι η κατάλληλη να απαντήσω συνολικά σε αυτό το ερώτημα. Θα μπορούσα μόνο να σας πω ότι η δική μου αγωνία κάθε χρονιά ήταν να κάνω ό,τι καλύτερο μπορώ. Δηλαδή, οι διαλέξεις να είναι ενδιαφέρουσες, το κοινό να αγαπήσει τις παραστάσεις, οι καλλιτέχνες να παρουσιαστούν με τον καλύτερο τρόπο, τα σεμινάρια να είναι ωφέλιμα για όλους (καθηγητές και συμμετέχοντες) και η όλη εμπειρία να είναι γόνιμη. 

Οφείλω να ομολογήσω ότι τα πρώτα χρόνια στο Φεστιβάλ, που έκανα και εκτέλεση παραγωγής, ήταν από τις πιο σημαντικές εμπειρίες της επαγγελματικής μου ζωής: Ζούσα από κοντά τους καλλιτέχνες σχεδόν επί 14ωρης βάσης κάθε μέρα, περνούσαμε όλη την αγωνία του στησίματος μιας παράστασης -όπου πάντα ελλοχεύει ο κίνδυνος να υπάρξει κάποιο πρόβλημα...- κι έχω τις πιο όμορφες και ζεστές αναμνήσεις από αυτές τις στιγμές αγωνίας, κούρασης και χαράς».

- Πρόσφατα, η Βίκυ Μαραγκοπούλου παραιτήθηκε από τη θέση της καλλιτεχνικής διευθύντριας του Φεστιβάλ. Τι κρατάτε από τη μακροχρόνια συνεργασία μαζί της; 

«Για μένα, η κυρία Μαραγκοπούλου είναι η πρώτη μου κι αγαπημένη μου δασκάλα μπαλέτου, ο άνθρωπος που με εμπιστεύτηκε μόλις γύρισα από τις μεταπτυχιακές μου σπουδές και με εισήγαγε στην εμπειρία του Φεστιβάλ, η διευθύντρια που με ωρίμασε στην επαγγελματική μου ζωή, η γυναίκα την οποία παραδέχομαι για την πίστη της στο όραμά της».

- Πολλοί θεωρούν ότι το περσινό 21ο Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας είχε συρρικνωθεί στο ελάχιστο δυνατό αλλά και πάλι ήταν… θαύμα το ότι κατάφερε να διοργανωθεί με επιτυχία. Πώς μπορεί να επιζήσει μια διοργάνωση τέτοιου κύρους, σε τόσο χαλεπούς καιρούς; 

«Μια διοργάνωση για να επιζήσει, πρέπει να υπάρχει. Και αυτό δεν είναι ταυτολογία: Εννοώ ότι η πράξη της ύπαρξης είναι το κύριο κριτήριο για όλα. 

Εάν με ρωτάτε τι πρέπει να γίνει, λέω ότι οι λύσεις δεν είναι ποτέ ούτε απλές, ούτε μοναδικές. Ο κάθε άνθρωπος που βρίσκεται στο τιμόνι ενός οργανισμού προσπαθεί να βρει τη λύση που αρμόζει στην κάθε περίπτωση· επομένως, μην έχοντας μια τέτοια θέση δεν μπορώ να απαντήσω πιο συγκεκριμένα».

- Πάντως το Διεθνές Φεστιβάλ Χορού είναι η ναυαρχίδα στη διεκδίκηση του τίτλου της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης το 2021. Αν ως διά μαγείας εξοικονομούνταν οι απαραίτητοι πόροι, πώς θα ονειρευόσασταν εσείς το «ιδανικό» φεστιβάλ;

«Νομίζω ότι "ιδανικό" φεστιβάλ... δεν υπάρχει. 

Κατά τη γνώμη μου, ένα φεστιβάλ πρέπει να έχει κάποιο όραμα, να είναι συντονισμένο με την εποχή του και τις συνθήκες μέσα στο οποίο βρίσκεται - κρατώντας ταυτόχρονα μια αναστοχαστική και κριτική ματιά για τον εαυτό του και τον κόσμο, κάτι που θα του επιτρέπει να παραμένει δονούμενο».

- Ποιες είναι οι κύριες ασχολίες σας αυτή την περίοδο; Υπάρχουν στα σκαριά διοργανώσεις στις οποίες πιθανόν να συμμετάσχετε; 

«Αυτή την εποχή μόλις ολοκλήρωσα ένα σεμινάριο που δίδαξα στο μεταπτυχιακό του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών. Συνεργάζομαι επίσης με το Κέντρο Μελέτης Χορού Ντάνκαν στην Αθήνα και το European Dancehouse Network (EDN) σε ένα πρόγραμμα που "τρέχει" το Δίκτυο. Κι ακόμη δουλεύω, μαζί με τη Dr Stacey Prickett από το Πανεπιστήμιο του Ροεχάμπτον στο Λονδίνο, μια έρευνα, για την οποία μάλιστα πρόσφατα μας απονεμήθηκε χρηματικό έπαθλο από τη Βρετανική Ακαδημία. 

Οσο για μελλοντικά σχέδια... ειλικρινά δεν ξέρω».

CURRICULUM VITAE...

Η Στεριανή Τσιντζιλώνη είναι αριστούχος απόφοιτος της Κρατικής Σχολής Ορχηστικής Τέχνης και του Παιδαγωγικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Κρήτης, κάτοχος μεταπτυχιακού στη θεωρία χορού (ΜΑ) από το Πανεπιστήμιο Surrey με υποτροφία του «Κοινωφελούς Ιδρύματος Αλ. Ωνάσης» και διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Roehampton (Μ. Βρετανία).

Εχει διδάξει πρακτικά (μπαλέτο, ρυθμική) και θεωρητικά αντικείμενα (ιστορία και θεωρία) του χορού, στα Πανεπιστήμια Πατρών και Αθηνών (Τμήμα Θεατρικών Σπουδών), σε Επαγγελματικές Σχολές Χορού (μεταξύ των οποίων και η Σχολή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής), σε ερασιτεχνικές σχολές και εκπαιδευτικά προγράμματα. 

Υπήρξε επιστημονικός συνεργάτης Ερευνας και Προγραμματισμού του Διεθνούς Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας και συνεργάτης Εκπαιδευτικών Δράσεων επί σειρά ετών. 

Εχει συνεργαστεί σε καλλιτεχνικά, εκπαιδευτικά και διεπιστημονικά προγράμματα με το Κέντρο Μελέτης Χορού «Ισιδώρα & Ραϋμόνδος Ντάνκαν» (Αθήνα), το Ιδρυμα «Κούλα Πράτσικα», το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, τη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, και υπήρξε μέλος της ομάδας σχεδιασμού και του εκπαιδευτικό υλικού για το χορό του Προγράμματος «Μελίνα» (πρόγραμμα των υπουργείων Πολιτισμού και Παιδείας, για την εισαγωγή των καλλιτεχνικών μαθημάτων στα σχολεία). 

Διατέλεσε μέλος της ομάδας σχεδιασμού του Διεθνούς Συνεδρίου «Performance Studies International Regional Research Cluster» (Αθήνα, 2011) και της συνάντησης του Ευρωπαϊκού Δικτύου European Dancehouse Network (Αθήνα, 2015).

Διατέλεσε μέλος της Γνωμοδοτικής Επιτροπής Επιχορηγήσεων Χορού του Εθνικού Κέντρου Θεάτρου και Χορού και διατελεί μέλος του ΔΣ του Συνδέσμου Υποτρόφων του Ιδρύματος Ωνάση. 

Αρθρα της έχουν δημοσιευτεί σε ελληνικά και διεθνή περιοδικά και είναι μέλος της Συντακτικής Επιτροπής του διαδικτυακού λεξικού «Manifesto Lexicon» του οργανισμού Performance Studies International, ενώ παρουσιάζει το ερευνητικό της έργο σε συνέδρια στην Ελλάδα και το εξωτερικό.